SURA LUKA
SURA LUKA
LUKA FAZA 1
I.
Famobõrõ. II. Te’ombakha’õ wa’atumbu Yohane andrõ,
ba III. fa’atumbu Yesu. IV. Mõi tome Gelizabe Maria. V.
Fa’atumbu Yohane. VI. Fanunõ Zakharia andrõ.
1 I. Me no ato
zanandraigõ manura nidunõdunõ andrõ, si no itõrõ ba khõda,
2 nifa’ema zi so ba mbõrõ
andrõ, sangombakha taroma li andrõ, khõda, (Yoh. 15, 27. Yoh. I. 1, 1 b.
t.),
3 ba no uŵa’õ gõi tõdõgu, usura gõi
khõu, ya’ugõ
Teofilo si sõkhi, uhaogõ wamõfõ’õ, me no uzofuzofu sibai fefu, i’otarai mbõrõta (Hal.
zin. 1, 1),
4 ena’õ faduhu dõdõu, duhu
nirongou andrõ, ni’ombakha’õ khõu, wamahaõ ya’ugõ.
5 II. Me luo
Herode andrõ, razo Yudaia, ba so gere, Sakharia dõinia, ma’uwu Gabia, ba fo’omonia, ba ma’uwu Ga’aroni, Elizabe dõi.
(Mat. 2, 1. Nga’õt. I. 24, 10. Luk. 22, 52. Neh. 12, 14. 17).
6 Ba no faoma satulõ
tõdõ ira, fõna Lowalangi, la’o’õ goroisa Zo’aya fefu, awõ gamakhoita,
lõ sinegu. (Moz. V. 10, 12. Yob. 1, 1. 8).
7 Ba lõ ono khõra,
me si lõ mo’ono
Gelizabe, ba faoma no numalõ ndrõfira.
8 Ba tobali me mo’ere ia fõna Lowalangi,
me inõtõ khõra ma’uwu Gabia, ba gõna ia fanunu kumõyõ, (Sal. II. 11, 9),
9 (fadahõdahõsa huku
ba gere, wangohonogõi da’õ) ba mõi ia ba gosali Zo’aya (Moz. II. 30, 7 b.
t.).
10 Ba niha sato fefu,
ba mangandrõ baero, barõ wanunu kumõyõ andrõ.
11 Ba i’ila mala’ika Zo’aya, ba gambõlõ naha
wanunu kumõyõ.
12 Ba tokea Zakharia
me i’ila
da’õ,
ihawui ia fa’ata’u.
13 Ba imane khõnia
mala’ika
andrõ: Bõi ata’ufi,
Sakharia, me no tefondrondrongo wangandrõu, ba mo’ono khõu dania wo’omou, Elizabe, ono matua,
ba õbe’e
tõinia Yohane. (Hal. zin. 13, 31).
14 Ba omuso dõdõu
ba owuawua dõdõu, ba ato zomuso tõdõ, ba wa’atumbunia.
15 Me ebua dania
ia, fõna Zo’aya;
agu ba sofi, ba lõ ibadu, ba no fahõna dania khõnia Geheha ni’amoni’õ, moroi ba dalu
ninania, (Mat. 11, 9. 11. Moz. IV. 6, 3),
16 ba ato dania ibe’e lafuli ira, Iraono
Gizeraëli, khõ Lowalangira, So’aya.
17 Ba sowaõwaõ fõnania
ia, so khõnia Geheha Geliya ba fa’abõlõnia, ba wamuli tõdõ ndra ama ba ndraono,
ba ba wamuli si lõ molo’õ ba wa’atuatua zatulõ, ba
wanga’asogõ
banua nihaogõ, khõ Zo’aya. (Sin. 8, 2. Mat. 11, 14; 17, 11. 12. Mal.
3, 1. 4. 5. 6).
18 Ba imane Sakharia
khõ mala’ika
andrõ: Heza oroma khõgu da’õ? Noa sa atua ndra’odo, ba fo’omogu andrõ, ba no numalõ
ndrõfi.
19 Ba itema linia
mala’ika
andrõ, imane khõnia: Gaberiëli ndra’odo, si so fõna Lowalangi, ba no tefatenge
ndra’o,
ba wehede khõu ba ba wanuriagõ khõu turia somuso dõdõ andrõ. (Dan. 8, 16; 9,
21).
20 Ba hiza, si lõ
hede ndra’ugõ
dania, tebai muhede’õ, irugi luo itõrõ da’õ, bõrõ wa lõ si faduhu dõdõu ba ligu andrõ;
itõrõ dania, na baŵania.
21 Ba labazebaze’õ Zakharia niha sato,
ba ahõlihõli dõdõra wa’arania ba gosali.
22 Ba me mõi ia
baero, ba tebai humede ia khõra ba aboto ba dõdõra, no i’ila gangilata ba
gosali, ba ifazaŵa dangania, tandra; ba si manõmanõ ia dania, si lõ hede.
23 Ba me no aefa
mbaŵa halõŵõnia, ba mofanõ ia ba khõra.
24 Ba me aefa luo
da’õ,
ba manabina Gelizabe, fo’omonia, ba ibini’õ ia lima waŵa wa’ara, imane:
25 Si manõ wolau Zo’aya khõgu, me baŵa
wamaiginia ya’o,
ba wameta fa’ailagu
andrõ ba niha. (Moz. I. 30, 23).
26 III. Ba arakha õnõ
waŵa, ba ifatenge mala’ika Gaberiëli andrõ Lowalangi ba mbanua
Galilaia, sotõi Nazareta,
27 khõ nono alawe,
sinandra ndra matua, sotõi Yosefo, ma’uwu Dawido; ba tõi nono alawe andrõ, ba Maria.
(F. 2, 4. Mat. 1, 18 b. t.).
28 Ba mõi si bakha khõnia
mala’ika
andrõ, imane: Ya’ugõ, si no falukha fa’ebua dõdõ! Yamutolo’õ So’aya!
29 Ba tobali dõdõnia,
ba niŵa’õnia
andrõ, imane dõdõnia: Hadia wangowai da’õ?
30 Ba imane mala’ika andrõ khõnia: Bõi
ata’ufi
Maria; noa sa falukha’õ wa’ebua dõdõ khõ Lowalangi;
31 ba hiza,
manabina dania ndra’ugõ, ba mo’ono’õ ono matua, ba õbe’e tõinia Yesu. (Yes.
7, 14. Mat. 1. 21).
32 Salaŵa dania da’õ, ba labe’e tõinia Nono Wondrege
Zalaŵa, ba ibe’e
khõnia Lowalangi So’aya dadaoma duania Dawido. (Yes. 9, 6 b. t. Sam. II. 7,
16).
33 Ba samatõrõ ma’uwu Yakobo ia, gõtõgõtõ
wa’ara,
ba si lõ aetu wa’asalaŵania andrõ. (Yer. 33, 14 b. t. Dan. 7, 14).
34 Ba imane Maria khõ
mala’ika
andrõ: He wisa lala da’õ, me lõ u’ila ndra matua?
35 Ba itema linia
mala’ika,
imane khõnia: So dania Geheha ni’amoni’õ, ba ilumõ’õ ndra’ugõ fa’abõlõ Wondrege Zalaŵa;
andrõ gõi labe’e
tõi ni’amoni’õ andrõ, si tumbu
dania, Nono Lowalangi. (Mat. 1, 20. Yoh. 1, 34).
36 Ba hiza Gelizabe
andrõ, sitengabõ’õmi, no manabina gõi, ono matua, ba wa’atuania, no arakha õnõ
waŵania iya’é,
niŵa’õ
fõna, si lõ ono.
37 Lõ’õ sa hadia ia zi tebai
ba Lowalangi. (F. 18, 27. Moz. I. 18, 14).
38 Ba imane Maria:
Hiza, enoni Zo’aya
ndra’o,
ya’itõrõ
khõgu niŵa’õu.
Ba irõi ia mala’ika no mege. (Rom. 4, 21).
39 IV. Ba maoso
Maria, me luo da’õ, i’alio’õ we’amõi ba hili, isaŵa mbanua Yuda;
40 mõi ia yomo ba
nomo Zakharia, ba i’owai Gelizabe andrõ.
41 Ba tobali, me
irongo Elizabe wangowai Maria andrõ, ba manara dabinania ba dalunia. Ba fahõna khõ
Gelizabe Geheha ni’amoni’õ,
42 ba humede ia, ebua
linia, imane: Nifahowu’õ ndra’ugõ, moroi ba ndra
alawe bõ’õ,
ba nifahowu’õ
dabinamõ andrõ!
43 Ba he moroi khõgu
da’õ,
wa mõi khõgu nina Zo’aya ya’o?
44 Hiza sa, me
irongo tõgi dalingagu wangowaimõ andrõ, ba manara dabina ba dalugu, ba wa’owuawua dõdõ.
45 Ba ya’ahowu zi no faduhu tõdõ,
me itõrõ dania nifa’ombakha’õgõ Zo’aya khõnia. (Yoh. 20,
29).
46 Ba imane Maria:
”Isuno Zo’aya
tõdõgu, (Sam. I. 2, 1 b. t.)
47 ba no owuawua dõdõgu,
bõrõ Lowalangi, sangorifi ya’o, (Yes. 61, 10),
48 me no inehegõ wa’anumana genoninia
andre. Hiza sa, i’otarai da’e, ba lafahowuhowu’õ ndra’o dozi ma’uwu, (Sin. 113, 6 b.
t.),
49 me no ebua
itolodo sabõlõ andrõ ba ni’amoni’õ dõinia. (Sin. 126, 3; 111, 9).
50 Ba fa’ahakhõ dõdõnia andrõ,
ba gõtõgõtõ wa’ara,
khõra sangata’ufi
ya’ia.
(Moz. II. 20, 6. Sin. 103, 13. 17).
51 No i’oroma’õ wa’abe’e dangania. No
ifazaewe zi fayawa ba gera’era dõdõra, (Yes. 51, 9. Fet. I. 5, 5).
52 No itimba zalaŵa
ba dadaomara, ba no ibali’õ salaŵa zide’ide. (Sam. I. 2, 3. Yob.
5, 11. Mat. 23, 12). 53 Solofo, ba no i’abusoi’õ si sõkhi, ba so’ana’a, ba no ifofanõ lõ õra.
(Sin. 107, 9).
54 No itolo
genoninia Izeraëli , ena’õ itõrõ tõdõnia wa’ahakhõ dõdõ andrõ, (Yes.
41, 8 b. t. Yer. 31, 3. 20),
55 si mane niŵa’õnia khõ ndra tuada khõ
Gaberahamo ba ba ma’uwunia, si lõ aetu”. (Moz. I. 17, 7. 19; 22, 16 b. t.).
56 Ba mato tõlu waŵa
wa’ara
Maria khõnia, awena ifuli ia khõra.
57 V. Ba irugi baŵa
Gelizabe, baŵa wo’ono khõnia, ba madono ia, ono matua.
58 Ba larongo banuara
ba talifusõra, wa no abõlõ wa’ahakhõ dõdõ Zo’aya khõnia, ba omuso dõdõra
gõi, awõnia.
59 Ba me no aefa zi
fitu bongi, ba mõi ira mamoto ono andrõ, ba labe’e tõinia dõi namania,
Sakharia andrõ. (Moz. I. 17, 12; 21, 3. 4).
60 Ba humede
ninania, imane: Bõi! Yohane labe’e tõinia.
61 Ba lamane khõnia:
Samõsa lõ’õ,
motõi ya’ami,
sotõi da’õ.
62 Ba lakhawi
tangara namania, wanofu, hadia zomasi ia, tõi nono.
63 Ba i’andrõ wanura, isura,
imane: Yohane dõinia. Ba oi ahõlihõli dõdõra.
64 Ba i’anema’õ tebokai mbawania, ba
aefa lelania, ba humede ia, isuno Lowalangi.
65 Ba tobali ihawui
fa’ata’u fefu mbanuara, ba
tedunõdunõ da’õ
fefu ba hili Yudaia andrõ ma’asambua.
66 Ba latanõ ba dõdõra
dozi samondrongo, lamane: Ta’ila he wisa dania nono da’õ? noa sa gõi itolo ia
tanga Zo’aya.
67 VI. Ba fahõna
Geheha ni’amoni’õ khõ namania Sakharia,
mama’ele’õ ia, imane:
68 ”Nisuno Zo’aya, Lowalangi Ndraono
Gizeraëli andrõ, me no mõi ia mufaigi mbanuania, ba me no i’asogõ khõra wangõhõli,
(F. 7, 16. Sin. 111, 9),
69 ba no ifasindro khõda
dandru fangorifi, ba nomo genoninia Dawido andrõ, (Sin. 132, 17)
70 itõrõ nifaŵa’õgõnia, ni’ombakha’õ zama’ele’õ ni’amoni’õ andrõ khõnia, sagõtõ
tanõ sa’ae:
(Yes. 35, 4. Yer. 23, 6. Hal. zin. 3, 21. 24):
71 fangefa ba
nemalida, ba ba danga zi fatiu tõdõ khõda fefu. (Sin. 106, 10).
72 Ena’õ ihakhõsi tõdõ ndra tuada
ba ena’õ
itõrõ tõdõnia gamabu’ula li, ni’amoni’õ andrõ khõnia, (Yer. 31, 33)
73 fahõlusa andrõ,
me fahõlu ia khõ duada Aberahamo;
74 ba wanolo ya’ita, fa dõhõ wa’ata’u, aefa ita ba danga
nemalida, enoninia ita, (Gal. 1, 4. Heb. 2, 15; 9, 14),
75 sohauhau ita ba
satulõ tõdõ, fõnania, sagõtõ ya’ita. (Efes. 4, 24. Tit. 2, 11—14). 76 Ba ya’ugõ, ono, ba sama’ele’õ khõ Wondrege Zalaŵa
andrõ labe’e
tõimõ, me sowaõwaõ ndra’ugõ fõna Zo’aya, ba wangehao
lalania, (F. 1, 17. Mat. 3, 3) 77 ba wamotokhi ba dõdõ mbanuania fangorifi
andrõ, ba wangefa horõra andrõ; (F. 3, 3. Yes. 31, 34)
78 bõrõ wa’ahakhõ dõdõ Lowalangi
andrõ, si ndruhundruhu; ba da’õ moroi, wa no mõi mufaigi ita zi tumbu moroi
si yaŵa andrõ, (Mal. 4, 2. Yes. 60, 1. 2),
79 ba wangoroma’õ ya’ia khõra, sidadao ba
zogõmigõmi ba ba lumõ wa’amate, ba wolohe ba lala ba wa’ohahau dõdõ aheda. (Yes.
9, 2; 49, 6. Mat. 4, 16).
80 Ba manõi nono,
ba tobali sabõlõ eheha, ba ba danõ si mate so ia, irugi luo wama’ele’õ ya’ia ba Ndraono
Gizeraëli. (F. 2, 40. Mat. 3, 1).
LUKA FAZA 2
I. Fa’atumbu
Yesu. II. Famoto ya’ia. III. Fangaruwusi ba
gosali. IV. Ba gosali so Yesu, mewelendrua fakhe wa’ebua.
1 I. Ba me luo da’õ, ba ibe’e goroisa kaizaro Auguso, latanõ
ba zura fefu dõi niha ba danõ.
2 Fananõ tõi andrõ, ba si fõfõna,
me luo kumandru ba Ziria Girenio andrõ.
3 Ba mõi niha fefu, ba
wamatanõ’õ tõira ba zura, isaŵa mbanua zatua khõra zamõsana.
4 Ba mõi gõi misi yaŵa Yosefo
andrõ, moroi ba Galilaia, moroi ba mbanua Nazareta; isaŵa Yudaia, mbanua Dawido
andrõ, sotõi Betilekhema, me ma’uwu Dawido ia, (F. 1, 26. 27.
Sam. I. 17, 12. Mikha 5, 2. Yoh. 7, 41),
5 ba wamatanõ’õ ba zura tõira, awõ Maria, fo’omonia, si no manabina. (F. 1,
31 b. t.; Mat. 1, 18 b. t.).
6 Ba tobali, me so ira ba
da’õ, ba irugi baŵania wo’ono, ba madono ia,
7 ononia si a’a, ono matua, ilõlõ ba ifagaya
ba luha, me lõ nabara ba nomo ba zi mõrõ zikoli. (Mat. 1, 25).
8 Ba so gubalo ba danõra
andrõ, si mõrõ ba danõ, manaro biribirira, ba zi bongi.
9 Ba i’ondrasi ira mala’ika Zo’aya, ba ifasui ira haga Zo’aya, ba oi so wa’ata’ura.
10 Ba imane khõra mala’ika andrõ: Bõi mi’ata’ufi. Hiza sa, uturiagõ khõmi wa’omuso dõdõ, sabõlõbõlõ, si rugi
niha fefu dania. (Yes. 9, 2. 3. 6; 49, 6).
11 Me no tumbu khõmi
zangorifi andrõ, bongi andre, Keriso, So’aya, ba mbanua Dawido.
12 Ba da’õ dandra khõmi; ba luha yaŵa
dania mi’ila nono, no mulõlõ.
13 Ba i’anema’õ so mala’ika zorugo sato, awõ mala’ika no mege, lasuno Lowalangi,
lamane:
14 Lakhõmi khõ Lowalangi si yaŵa,
ba fa’atulõ ba guli danõ, ba niha ni’omasi’õ andrõ. (Rom. 5, 1. Efes. 2,
14. 17).
15 Ba me no mofanõ mala’ika andrõ, ba zorugo, me no larõi
ira, ba faoma lamane kubalo andrõ khõ nawõra: Talabu ba Mbetilekhema ba tafaigi
da’õ, nifa’ombakha’õgõ Zo’aya khõda.
16 Ba la’alio’õ we’amõi, ba falukha ira ndra
Maria, Yosefo, awõ nono no mege, nifagaya ba luha. (Mat. 2, 11).
17 Ba me no la’ila, ba la’ombakha’õ daroma li andrõ, niŵa’õ khõra, ba nono andrõ.
18 Ba dozi samondrongo, ba
ahõlihõli dõdõ, ba ni’ombakha’õ gubalo andrõ khõra.
19 Ba lõ olifu Maria fefu niŵa’õ andrõ, ifatoutou tõdõnia.
20 Ba lafuli ira kubalo andrõ,
lafosumange Lowalangi, lasuno ia, ba nirongora ba ba ni’ila hõrõra, balazi niŵa’õ khõra.
21 II. Ba me no irugi fitu bongi, ba wamoto
ya’ia, ba labe’e tõinia Yesu, nitõtõi mala’ika no, me lõ’õ na tabina ia. (F. 1, 31).
22 Ba me no aefa mbongi
wangehao khõ Maria, niŵa’õ ba goroisa Moze andrõ, ba la’ohe ba Yeruzalema nono, ba
wangaruwusi ya’ia khõ Zo’aya — (Moz. III. 12, 2 b. t.).
23 La’o’õ zi so ba zura goroisa Zo’aya, imane: Fefu nono matua, na
si a’a nono khõ ninania, ba ni’amoni’õ khõ Zo’aya — (Moz. II. 13, 2. 12—15)
24 ba wame’e sumange, si mane niŵa’õ ba goroisa Zo’aya, dombua wune, ba ma dombua
nono marafadi. (Moz. III. 12, 6—8).
25 III. Ba hiza, so niha ba Yeruzalema
Simeoni dõinia, ba satulõ tõdõ niha da’õ, sangata’ufi Lowalangi, no ibalobaloi
wondrara dõdõ Ndraono Gizeraëli andrõ, ba so Geheha ni’amoni’õ ba dõdõnia.
26 Ba no ibokai khõnia Eheha
ni’amoni’õ andrõ, lõ tola i’ila wa’amate, na lõ ni’ilania ua Keriso Zo’aya andro.
27 Ba mõi ia ba gosali,
nifarou Geheha; ba me la’ohe bakha nonora Yesu ira
inania, ba wanõrõ khõnia nifakhoi ba goroisa,
28 ba ihahae gõi, isuno
Lowalangi, imane:
29 Awena ohahau dõdõ genoniu,
na õ’efa’õ ia, So’aya, itõrõ niŵa’õu, (Moz. I. 46, 30),
30 me no i’ila hõrõgu wangorifi andrõ khõu,
(F. 3, 6. Moz. I. 49, 10. 18)
31 si no õ’asogõ tánõ fõna niha fefu, gofu
ha soi ira, (Sin. 98, 2. 3. Yes. 52, 10),
32 haga ni’oroma’õ ba niha baero, ba lakhõmi
mbanuau Iraono Gizeraëli. (Yes. 42, 6).
33 Ba ahõlihõli dõdõ ndra
amania inania ba niŵa’õ andrõ ba khõnia.
34 Ba ifahowu’õ ira Simeoni ba imane khõ
ninania Maria: Hiza, tebe’e dania, ato zalau ba ato zi
maoso ba da’e, ba Ndraono Gizeraëli, ba tebe’e tandra ia, nifadaõ, (Yes. 8,
14 b. t.; 28, 16. Rom. 9, 33. Kor. I. 1, 23 b. t.), —
35 ba tõdõu andrõ, ba itõrõ
fõda dania, — ena’õ ato zi teboka era’era dõdõ.
36 Ba so zama’ele’õ ira alawe, Ana dõinia, ono
Wanueli, mado Gaseri, no arara ba guli danõ, no lahalõ ia fõna, me ono alawe ia
na, ba ha mewitu fakhe,
37 ba lakha mbanua ia, no ŵalu
ngafulu a õfa fakhe wa’atua. Lõ irõirõi gosali, ifosumange
Lowalangi famoni ba fangandrõngandrõ, bóngi ma’õkhõ. (Tim. I. 5, 5).
38 Ba ba da’õ sibai i’ondrasi ira, isuno Lowalangi ba
itõrõ linia khõra fefu sombalombaloi fangõhõli andrõ ba Yeruzalema. (F. 23,
51).
39 Ba me no ahori latõrõ fefu
hadia ia, wolo’õ oroisa Zo’aya andrõ, ba lafuli ira ba
Galilaia ba mbanuara Nazareta. (Mat. 2, 19—23).
40 Ba manõi nono, ba abõlõ,
fahõna khõnia wa’atuatua, ba no falukha ia wa’ebua dõdõ Lowalangi. (F. 1,
80).
41 IV. Ba ero rõfi mõi misi yaŵa ba Yeruzalema
ndra inania, na owasa fasa. (Moz. II. 23, 15. Moz. V. 16, 1 b. t.).
42 Ba me no mewelendrua fakhe
ia, ba mõi ira misi yaŵa gõi, la’o’õ huku ba gowasa.
43 Ba me no irugi bóngi andrõ,
me lafuli ira, ba torõi ba Yeruzalema nono, Yesu; ba lõ la’ila ira inania.
44 Lawai so ia ba nawṍra fao, ba mõi ira, ma’õkhõ fofanõ, wangalui ya’ia, ba dalifusõra ba ba zi no
fa’ila li khõra.
45 Ba me lõ lasõndra ia, ba
lafuli ira ba Yeruzalema, wangalui ya’ia.
46 Ba tõlu bóngi, ba lasõndra
ia ba gosali, no dumadao ia ba hunõ zamahaõ, wamondrondrongo khõra, awõ wanofunofu
khõra.
47 Ba dozi samondrondrongo khõnia,
ba ahõlihõli dõdõ, ba wa’atuatuania ba ba wanemania li.
(Yoh. 7, 15).
48 Ba tobali dõdõra, me la’ila ia, ba imane khõnia inania:
He onogu! Hana wa õmanõ khõma? Faigi, no abu dõdõma amau, wangalui ya’ugõ.
49 Ba imane khõra: Hadia wa
mi’alui ndra’o? Hadia, lõ mi’ila, wa lõ tola lõ sodo ba
nahia Namagu! (Yoh. 4, 34).
50 Ba lõ aboto ba dõdõra
daroma li andrõ, niŵa’õnia khõra.
51 Ba fao ia khõra, we’amõi misi tou, ba larugi
Nazareta, ba i’o’õ lira. Ba itanõ ba dõdõnia da’õ fefu inania.
52 Ba tedou khõ Yesu wa’atuatua ba fa’ebua ba fa’ebua dõdõ Lowalangi, awõ wa’ebua dõdõ niha. (Sam. I. 2,
26).
LUKA
FAZA 3
I.
Yohane, samayagõ idanõ, famahaõnia ba fokuru ya’ia. II. Tebayagõ idanõ
Yesu. III. Nga’õtõ. (A. 1. 9: Mat. 3,
1—10. Mar. 1, 1—6.)
1 I. Ba me no alua
meweleõfa fakhe razo kaizaro Tiberio andrõ, me kumandru ba Yudaia Wondrio
Filato, me salaŵa ba Galilaia Herode, ba zi sagõrõ ni’o’õfa tanõ; ba me salaŵa
ba zi sagõrõ dalifusõnia Filifo, ba Gituraia ba ba danõ Darakhoniti, ba me salaŵa
ba zi sagõrõ zui Lisania, ba Gabilene; (Mat. 27, 2; 14, 1. 3),
2 me ere sebua
Hanasi ba Kayafa andrõ; ba da’õ humede Lowalangi khõ Yohane, ono Zakharia
andrõ, ba danõ si mate. (F. 1, 80. Yoh. 1, 6; 11, 49; 18, 12).
3 Ba itõrõi danõ
si fatambai Yoridano fefu, wanuriagõ famayagõ idanõ andrõ, famalalini era’era, ba wangefa’õ horõ.
4 Itõrõ zi so ba zura
huhuo Yezaya andrõ, imane: ”Li zi’ao ba danõ si mate: Mihaogõ lala Zo’aya, mifadaya lalania.
(Yes. 40, 3. Mal. 3, 1).
5 Nifo’õsi fefu mbawa danõ,
ba fefu hili, awõ hilihili, ba nihõndrõgõ; ni’adõlõ’õ zabila, ba lala
siwedeõ, ba ni’a’alõso;
6 ba dozi niha, ba
la’ila
dania wangorifi andrõ, khõ Lowalangi.” (Yes. 52, 10).
7 Imane sa ba niha
sato, si mõi baero khõnia, ba wamabayagõ’õ idanõ ya’ira khõnia: He ya’ami, ono gulõ! ha niha
zanguma’õ
khõmi, aefa ami ba wõnu andrõ dania?
8 Andrõ mi’asogõ mbuabua, si
nangea buabua wamalilini era’era, ba bõi mibõrõtaigõ miŵa’õ tõdõmi: ”Furugõma
Gaberahamo.” Uŵa’õ sa khõmi, i’ila Lowalangi ibali’õ ma’uwu Gaberahamo gara
andrõ.
9 Ba noa sa mufaudugõ
gõi wato ba ŵa’a
geu andrõ, ba fefu dõla geu, si lõ mowua bua si sõkhi, ba la’obõ, ba latibo’õ ba galitõ. (Mat. 7,
19).
10 Ba lasofu khõnia
sato, lamane: Ba he mawisa? (Hal. zin. 2, 37).
11 Ba itema lira,
imane khõra: Si dua gõrõ barõe, ba yamube’e zagõrõ ba zi lõ baru,
ba yamanõ gõi zi so balazo. (Yak. 2, 15).
12 Ba mõi gõi
zanema beo, ba wamabayagõ’õ idanõ ya’ira, ba lamane khõnia:
He samahaõ, he ma wisa? (Mat. 21, 31. 32). 13 Ba imane khõra: Bõi mi’andrõ zi tõra moroi ba
nihuku andrõ khõmi. (F. 19, 8).
14 Ba lasofu gõi khõnia
saradadu andrõ, lamane: He mawisa gõi, ya’aga andre? Ba imane khõra:
Bõi mifakao niha, ba bõi mitandraŵaisi, ba bõi mikõkõkõkõ ba wa’ide’ide luomi. (Moz. III.
19, 18). (A. 15—18: Mat. 3, 11—12. Mar. 1, 7. 8.)
15 Ba me
lafaigifaigi niha sato, me la’owanõwanõi tõdõra, ba khõ Yohane andrõ, ma ta’ila ya’ia Keriso andrõ, (Yoh.
1, 19),
16 ba humede Yohane,
imane khõra fefu: Ya’odo, ba idanõ ubayagõ khõmi, ba so dania zabõlõ morõi khõgu, khõnia
ambõ ndra’o
sanoto’õ
bõbõ mbadagahenia, ba Eheha ni’amoni’õ ba alitõ ibayagõ khõmi da’õ dania. (Hes. 36, 26
b. t.).
17 So ba dangania dõri,
ba wangehao olayama mbasitõ khõnia, ba ba wangõzaragõ ba halasania ulitõ andrõ,
ba adaya, ba itunu ba galitõ si lõ matemate.
18 Ba oya na ngawalõ
tánõ bõ’õ
khõnia, famarou dõdõ, wangombakha turia somuso dõdõ andrõ, ba niha sato.
19 Ba maoso Herode
andrõ, salaŵa ba zi sagõrõ ni’o’õfa tanõ, nitegunia ba khõ Herodia andrõ, fo’omo dalifusõnia, ba ba
zi lõ sõkhi andrõ fefu, nifazõkhi Herode, inõnõ na da’õ fefu,
20 ikuru Yohane
andrõ, bakha ba gurunga. (Mar. 6, 17 b. t.). (A. 21. 22: Mat. 3, 13—17. Mar.
1, 9—11. Yoh. 1, 32—34.)
21 II. Ba me oi
lafabayagõ’õ
idanõ ira niha sato, me tebayagõ gõi Yesu, me mangandrõ ia, ba teboka mbanua si
yaŵa.
22 Ba mõi mitou khõnia Geheha ni’amoni’õ, moboto wamaigira, hulõ
marafadi; ba so zihede moroi ba zorugo, imane: Onogu omasiõ ndra’ugõ, somasi ndra’o. (A. 23—38: Mat.
1, 1—16.)
23 III. Ba ya’ia, Yesu, ba arakha tõlu
ngafulu fakhe, me ibõrõtaigõ mamahaõ, ono Yosefo ia laŵa’õ; ba Yosefo, ba ono
Eli, (F. 4, 22. Mat. 13, 55. Moz. IV. 36, 8. 9; 27, 8)
24 ba ono Mata da’õ, ba ono Lewi da’õ, ba ono Melekhi da’õ, ba ono Yana’i da’õ, ba ono Yosefo da’õ,
25 ba ono Matatia
da’õ,
ba ono Gamosi da’õ, ba ono Na’uma da’õ, ba ono Geseli da’õ, ba ono Nangai da’õ,
26 ba ono Ma’ata da’õ, ba ono Matatia da’õ, ba ono Zema’i da’õ, ba ono Yosekho da’õ, ba ono Yuda da’õ,
27 ba ono Yo’ana da’õ, ba ono Resa da’õ, ba ono Zerubabeli
da’õ,
ba ono Zalatiëli da’õ, ba ono Neri da’õ,
28 ba ono Melekhi
da’õ,
ba ono Nadi da’õ,
ba ono Gosa da’õ,
ba ono Gelimada da’õ, ba ono Gero da’õ,
29 ba ono Yesu da’õ, ba ono Geliëzeri da’õ, ba ono Yore da’õ, ba ono Mata da’õ,
30 ba ono Lewi da’õ, ba ono Zimeoni da’õ, ba ono Yuda da’õ, ba ono Yosefo da’õ, ba ono Yona da’õ, ba ono Geliaki da’õ,
31 ba ono Melea da’õ, ba ono Mena da’õ, ba ono Matata da’õ, ba ono Natano da’õ, ba ono Dawido da’õ, (Sam. II. 5,
14),
32 ba ono Giza’i da’õ, ba ono Gobedi da’õ, ba ono Mboasi da’õ, ba ono Zala da’õ
33 ba ono Nahaso da’õ, ba ono Gaminadabi
da’õ,
ba ono Gadami da’õ, ba ono Gareni da’õ, ba ono Geseromo da’õ, ba ono Weresi da’õ, ba ono Yuda da’õ,
34 ba ono Yakobo da’õ, ba ono Giza’aki da’õ, ba ono Gaberahamo
da’õ,
ba ono Dara da’õ,
ba ono Nakhori da’õ, (Nga’õt. I. 1, 24—27),
35 ba ono Zerukhi
da’õ,
ba ono Ragu da’õ,
ba ono Waleki da’õ, ba ono Geberi da’õ, ba ono Zala da’õ,
36 ba ono Ga’ina da’õ, ba ono Garafasa da’õ, ba ono Zemi da’õ, ba ono Noakhi da’õ, ba ono Lameki da’õ, (Moz. I. 5,
3—32), 37 ba ono Metusala
da’õ,
ba ono Khenoki da’õ, ba ono Yaredi da’õ, ba ono Maleleli da’õ, ba ono Ka’ina da’õ,
38 ba ono Genosi da’õ, ba ono Zeti da’õ, ba ono Gadamo da’õ, ba khõ Lowalangi da’õ. (Moz. I. 5, 1. 2).
LUKA
FAZA 4
I.
Tetandraigõ Yesu. II. Mamahaõ ia ba Nazareta. III. Mamahaõ ia ba mamadõhõ fõkhõ
ba Gafanauma ba ba Galilaia misa. (A. 1—13: Mat. 4, 1—11. Mar. 1, 12. 13.)
1 I. Ba mangawuli Yesu
moroi ba Yoridano; no fahõna khõnia Geheha ni’amoni’õ. Ba i’ohe ia ba danõ si mate
Eheha,
2 ba itandraigõ ia
Afõkha, õfa wulu wongi wa’ara. Ba lõ si manga ia, gõtõ mbongi andrõ, ba
me no aefa da’õ,
ba olofo ia. (Moz. II. 34, 28. Sal. I. 19, 8).
3 Ba imane khõnia
Afõkha: Na ono Lowalangi ndra’ugõ, ba hede ba gara andrõ, ena’õ tobali roti.
4 Ba itema linia Yesu,
imane: No so ba zura: ”Tenga ha ba gõnia auri niha.” (Moz. V. 8, 3).
5 Ba i’ohe ia yaŵa ba hili, i’oroma’õ khõnia fefu mbanua
ba guli danõ, ha mamõ’i hõrõ wa’ara.
6 Ba imane khõnia
Afõkha: Khõu ube’e wa’abõlõ andrõ fefu, awõ lakhõminia; noa sa mube’e ba dangagu, ba ube’e ba zomasido. (Yoh.
14, 30. Kor. II. 4, 4).
7 Ba na õtuhi danõ
fõnagu, wangalulu khõgu, ba khõu dania ia fefu.
8 Ba itema linia Yesu,
imane khõnia: No so ba zura: ”Khõ Zo’aya ya’ugõ mangalulu ndra’ugõ, ba ha ya’ia õfosumange.” (Moz.
V. 6, 13).
9 Ba i’ohe ia ba Yeruzalema,
ifa’aso
ba mbumbu gosali, imane khõnia: Na Ono Lowalangi ndra’ugõ, ba tibo’õgõ tou ba da’e.
10 Noa sa so ba zura:
”Iŵa’õ
ba mala’ika
andrõ khõnia, ba khõmõ andrõ, ena’õ larorogõ ndra’ugõ;
11 lataya dania
tangara ndra’ugõ,
fa bõi manendre gaheu ba gara.” (Sin. 91, 11 b. t.).
12 Ba itema linia Yesu,
imane khõnia: No muŵa’õ: ”Bõi tandraigõ Lowalangi, So’aya ya’ugõ.” (Moz. V. 6,
16).
13 Ba me no i’o’ozui Afõkha fefu
wanandraigõ, ba ibõhõi ia ua, folombase ginõtõ.
14 Ba ifuli ia ba
Galilaia Yesu, ba wa’abõlõ Geheha, ba humõngõ duriania ba danõ si fasui andrõ fefu.
15 Ba mamahaõ ia ba
zekola khõra, ba oi dozi lasuno ia. (Mat. 4, 23 b. t.).
16 II. Ba irugi
Nazareta, ba zebua ia, ba mõi ia ba zekola, me luo sabato; itõrõ zi no to’õlõ ia; ba muzizio ia,
ba wombaso sura. (Mat. 13, 54 b. t. Mar. 6, 1 b. t.).
17 Ba labe’e khõnia zura Yesaya,
sama’ele’õ andrõ, ba me ibokai
zura andrõ, ba i’ila nisura andre: (Yes. 61, 1. 2).
18 ”No so khõgu
Geheha Zo’aya,
me no iboyoini ndra’o, no ifatenge ndra’o, ba wangombakha turia somuso dõdõ andrõ, ba
zi numana,
19 ba wanuriagõ
fangefa ba nikuru, awõ wangila niha ba zagau’a, ba womolala
nifakao, ba wangefa, ba wanuriagõ dõfi omasiõ andrõ khõ Zo’aya.” (Moz. III. 25,
10).
20 Ba igõlugõ zura,
ibe’e
khõ zangai halõŵõ, ba mudadao ia. Ba oi lanehegõ ia, dozi si so ba zekola andrõ.
21 Ba ibõrõtaigõ
fahuhuo khõra, imane: Maõkhṍ andre no itõrõ zi so ba zura andrõ, irongo tõgi
dalingami.
22 Ba oi dozi lafaduhu’õ ia, ba ahõlihõli dõdõra,
ba daroma li andrõ, somasi niha huhuonia andrõ, ba lamane: Hadia, Tenga ono Yosefo
da’õ?
(Sin. 45, 3. Mar. 6, 2 b. t. Yoh. 6, 42).
23 Ba imane khõra:
Duhu, miŵa’õ
sa khõgu gamaedola andrõ: ” Daludaluni ndra’ugõ, same’e daludalu!” Hadia
nirongoma, nilau ba Gafanauma, ba lau gõi ba da’e, ba mbanuada.
24 Ba imane: Si ndruhu
niŵa’õgu
khõmi, lõ sama’ele’õ, somasi mbanuara,
(Mat. 13, 57).
25 Ba uŵa’õ khõmi, tenga faya:
Ato lakha mbanua ba Ndraono Gizeraëli, me luo so Geliya, me teduhõ mbanua si yaŵa
zi medõlu fakhe a matonga, me tobali lofo sebua ba danõ ma’asagõrõ, (Sal. I. 17,
1. 9. Yak. 5, 17),
26 ba lõ nifatenge
Eliya, samõsa lõ’õ, ha ba Zarefa andrõ, ba danõ Zidona, ba ndra alawe, lakha mbanua
andrõ.
27 Ba ato zobou auri
ba Ndraono Gizeraëli, me luo Gelisa andrõ, sama’ele’õ, ba samõsa lõ nifadõhõ
fõkhõ, ya’ira,
baero Ndrawa Garamo andrõ, Na’ema. (Sal. II. 5, 14).
28 Ba dozi si so ba
zekola andrõ, ba mofõnu sibai, me larongo da’õ.
29 Ba maoso ira,
latuli’õ
ia baero mbanua la’ohe ia ba zinga hili andrõ, ba nitaru’õ banua andrõ khõra,
ena’õ
latibo’õ
ia si tou.
30 Ba itõrõ manõ
gotaluara, wofanõ. (Yoh. 8, 59).
31 III. Ba irugi si
tou Gafanauma, banua ba Galilaia andrõ, ba ifahaõ ira, na luo sabato; (Mat. 4,
13 b. t.); 32 ba tobali dõdõra
ba wamahaõnia, me huhuo sabõlõ huhuonia. (Mat. 7, 28 b. t. Mar. 1, 21 b.
t.).
33 Ba so ba zekola
andrõ niha sobekhu si ra’iõ. Ba mu’ao ia, ebua linia,
imane:
34 Alai ndra’o! hadia niŵa’õu khõma, Yesu, banua
Nazareta? Hadia, ba wamakiko ya’aga mõi ndra’ugõ? U’ila ha niha ndra’ugõ, ni’amoni’õ andrõ, khõ
Lowalangi! (Mat. 13, 54).
35 Ba itenaŵa ia Yesu,
imane: Bõi hedehede, ba heta’õ khõnia. Ba ilaugõ tou ia bekhu andrõ, ba hunõ
niha ba iheta ia khõnia, lõ’õ sa ifakiko.
36 Ba oi tobali dõdõra
fefu, ba fahuhuo ira, lamane: Hadia li da’õ, wa tola manõ i’abe’e’õ wanguma’õ ba mbekhu si ra’iõ andrõ, ba laheta
ira?
37 Ba humõngõ duriania
ba mbanua si fasui andrõ fefu (A. 38—41: Mat. 8, 14—17. Mar. 1, 29—34.)
38 Ba maoso ia,
iheta ia ba zekola, mõi ia ba nomo Zimoni. Ba no akhõmõ sibai matua Zimoni ira
alawe, ba mangandrõ ira khõnia, ba khõnia andrõ.
39 Ba ifaõndrõ ia yaŵania,
itenaŵa wa’akhõmõ
andrõ, ba dõhõ. Ba i’anema’õ maoso, mõi ia ngoningoninia.
40 Ba aekhu’aekhu luo, ba dozi si
so sofõkhõ, hadia ia ngawalõ wõkhõ, ba la’ohe khõnia. Ba idozigõ
ira wanufa tangania, wamadõhõ fõkhõra.
41 Ba ato gõi
zaheta bekhu, mu’ao ira, lamane: Ono Lowalangi ndra’ugõ! Ba itenaŵa ira, lõ
itehe laŵa’õ,
wa no la’ila,
wa Keriso ia. (A. 42—44: Mar. 1, 35—39.)
42 Ba mahemolu õ,
si hulõ wongi, ba mofanõ ia, isaŵa naha si lõ nihaniha, ba la’alui ia sato, la’ondrasi ia, ba lataha
ia, fa bõi iheta ia khõra.
43 Ba imane khõra:
Lõ tola lõ uturiagõ ba mbanua bõ’õ gõi duria somuso dõdõ andrõ, turia mbanua
Lowalangi andrõ; ba da’õ sa tefatenge ndra’o.
44 Ba mangombakha
ia ba zekola khõra misa, ba Galilaia.
LUKA
FAZA 5
I.
Mangai i’a Wetero. II. Ifadõhõ wõkhõ zobou auri Yesu,
III. ba fõkhõ zi mate dambai. IV. Ikaoni Lewi andrõ. V. Ibu’a ba hulu nifahaõnia,
wa lõ mamoni ira. (A. 1—11: Mat. 4, 18—22. Mar. 1, 16—20.)
1 I. Ba me
laforege khõnia niha sato, me lafondrondrongo khõnia daroma li Lowalangi, ba ba
mbewe mbaŵa Genezare andrõ so ia.
2 Ba i’ila dundraha, dua
rozi, ba zinga nene, no larõi sangai ī’a, mamabago kiri.
3 Ba mõi ia yaŵa
ba dundraha si sara, tundraha Wetero, i’andrõ khõnia, ena’õ isola ma’ifu, iheta baene. Ba mudadao
ia ba dundraha, mamahaõ niha sato.
4 Ba me no ibato huhuo,
ba imane khõ Zimoni: Misola ba zabakha ba milau giri, ba wama’u’u i’a. (Yoh. 21, 6).
5 Ba itema linia
Simoni, imane: He samahaõ, sara wongi manõ no ma’eregeisi dõdõma, ba lõ
sahulu ndra’aga;
ba me no õŵa’õ,
ba ulau giri.
6 Ba lalau, ba ahulu
ira ī’a,
oya sibai; ba aetu’aetu girira.
7 Ba lakhawi tanga
nawõra, si so ba dundraha si sara, ena’õ mõi ira mulului khõra. Ba so ira, ba lafo’õsi dundraha, ma’adua, irege ahõndrõhõndrõ.
8 Ba me i’ila da’õ Simoni Fetero, ba ituhi
danõ fõna Yesu, imane: He Tua, heta’õ khõgu, me no niha si so horõ ndra’o!
9 Noa sa ihawui ia
fa’ata’u ba awõnia fefu, ba
wangai ī’a
andrõ, sahulu ira;
10 si manõ gõi Yakobo
ba Yohane, ono Zebedaio andrõ, awõ Zimoni. Ba imane Yesu khõ Zimoni: Bõi ata’ufi, i’otarai da’e, ba sama’u’u niha ndra’ugõ.
11 Ba la’ohe baene dundraha,
larõi fefu hadia ia ba la’o’õ ia. (F. 18, 28). (A. 12—16: Mat. 8, 2—4.
Mar. 1, 40—45.)
12 II. Ba me so ia
ba mbanua si sambua, ba hiza niha, ira matua, si no falawu bou auri; ba me i’ila Yesu, ba ifalõgu
tou ia ba danõ, mangandrõ ia khõnia, imane: He Tua, na edõna ndra’ugõ, ba õ’ila õfadõhõ wõkhõgu.
13 Ba i’oro’õ dangania Yesu, itufa,
imane: Edõna ndra’o, yadõhõ; ba i’anema’õ aheta khõnia mbou auri andrõ.
14 Ba iŵa’õ khõnia, bõi yamu’ombakha’õ, gõfu ha õkhõ,
imane: Ae sa, oroma’õ ndra’ugõ khõ gere, ba be’e zumange andrõ, ba wa’adõhõ andrõ, si mane
ni’oroi’õ Moze ba wamuduhu’õ khõra.
15 Ba tedou na wa’aterongo duriania, ba
owulo niha, ato sibai, ba wamondrondrongo ba ba wamamadõhõ’õ fõkhõra.
16 Ba iheta ia, isaŵa zi lõ nihaniha ba
mangandrõngandrõ ia. (Mar. 1, 35). (A. 17—26: Mat. 9, 2—8. Mar. 2, 1—12.)
17 III. Ba ha samuza
ma’õkhõ,
ba mamahaõ ia, ba so warizaio ba sangila amakhoita, sangondrá moroi ba mbanua
fefu ba Galilaia ba ba Yudaia ba moroi ba Yeruzalema, ba so wa’abõlõ Zo’aya, ba wamadõhõnia fõkhõ.
18 Ba hiza, so niha solohe ira matua, samõsa,
si mate dambai, ba gaso. Ba la’alui lala, wolohe yomo ba wanou’õ tou ya’ia fõnania.
19 Ba me lõ lasõndra lala, wolohe yomo, ba
wa’ato
niha, ba mõi ira yaŵa ba gero zagõ, lafatõrõ ia ba zagõ, wanada ya’ia, fabaya kaso, bakha
ba hunõ niha, fõna Yesu.
20 Ba me i’ila wamatira, ba
imane: He le, no mu’efa’õ khõu horõu. (F. 7, 48).
21 Ba labõrõtaigõ sangila amakhoita ba
farizaio lafatoutou tõdõra, lamane: Ha niha da’õ, sangaohangaoha andrõ;
ha niha zi tola mangefa’õ horõ, baero Lowalangi, ha ya’ia?
22 Ba me i’ila gera’erara Yesu ba imane khõra:
Hana wa mifatoutou tõdõmi? (F. 6, 8).
23 He zaoha ira fanguma’õ: aefa khõu horõu, ba
ma fanguma’õ:
faoso ba owaõwaõ?
24 Ba ena’õ mi’ila, tola i’efa’õ horõ ba guli danõ
Ono Niha — ba imane ba zi mate dambai andrõ: Da’õ ligu khõu: Faoso,
ohe gasomõ ba fuli’õ yomo khõmi.
25 Ba i’anema’õ maoso, ba zanehe
ira, i’ohe
nahania andrõ, mofanõ ia miyomo khõra, isuno Lowalangi.
26 Ba oi tobali dõdõra,
ba lasuno Lowalangi ba oi so wa’ata’ura, lamane: Si lõ fabõbõ ba dõdõda ni’ilada ma’õkhõ andre. (A.
27—32: Mat. 9, 9—13. Mar. 2, 13—17.)
27 IV. Ba aefa da’õ, ba mofanõ ia, ba i’ila zanema beo, Lewi dõinia,
sidadao ba naha wanema beo, ba imane khõnia:
28 O’õ ndra’o. Ba irõi fefu, hadia
ia, maoso ia, i’o’õ.
29 Ba ifodiwo ia Lewi ba nomonia, ato
nikaoni niha, ato sibai zi manga awõra, sanema beo, awõ niha bõ’õ.
30 Ba kumõkõkõkõ warizaio ba sangila amakhoita
khõra, ba nifahaõnia, lamane: Hana wa orudu manga ami ba zanema beo ba ba zi so
horõ andrõ?
31 Ba itema lira Yesu, imane khõra: Tenga
ba zabõlõ moguna zame’e daludalu, ha ba zofõkhõ.
32 Tenga ba wogaoni
satulõ tõdõ mõi ndra’o, ha ba wogaoni si so horõ, ba wamalalini era’era. (A. 33—39:
Mat. 9, 13—17. Mar. 2, 18—22.)
3 V. Ba lamane khõnia: Nifahaõ Yohane andrõ, ba asese mamoni
ba gõ ba mangandrõ, ba si manõ gõi nifahaõ warizaio andrõ; ba khõmõ andrõ, ba
mangamanga ba mamadumadu hadia ia.
34 Ba imane khõra Yesu: Hadia, mi’ila mifamoni nawõ
zangowalu, fatua awõra zangowalu andrõ?
35 Ba so sa mbaŵa dania — ba na aheta khõra
zangowalu, awena dania mamoni ira, na baŵa da’õ.
36 Ba iŵa’õ khõra gamaedola gõi,
imane: Lõ itika mbalobalo niha ba nukha si bohou, ba itagu ba mbaru satua, ba
na imanõ, ba atika zi bohou ibe’e ba lõ’õ sa atṍ fabõbõ ba zatua
mbalobalo nihalõ ba zi bohou.
37 Ba lõ solau agu si bohou ba nahia satua,
ba na so zolau da’õ, ba ire’a nahia andrõ agu si bohou andrõ, ba ya’ia, ba aduwa, ba
nahia, ba tekiko.
38 Ba nahia si bohou lalau nagu si bohou.
39 Ba ha niha fefu, zi no mamadumadu si no
ara, ba lõ omasi ia zi bohou, imane sa: Sõkhi zi no ara andrõ.
LUKA
FAZA 6
I.
Lasõsõbi lai wakhe nifahaõ. II. Ifadõhõ wõkhõ danga si no ariri Yesu. III. Itutuyu
zinenge andrõ. IV. Huhuo Yesu. (A. 1—5: Mat. 12, 1—8. Mar. 2, 23—28.)
1 I. Ba itõrõ nowi
Yesu, me lua sabato, ba lasõsõbi lai wakhe nifahaõnia, la’ā, lafarekha ba
dangara.
2 Ba so warizaio õsa,
ba lamane: Hana wa milau zi lõ tola ba luo sabato?
3 Ba humede Yesu,
imane khõra: Hadia, lõ nibasomi gõi, hadia nilau Dawido, me olofo ia ba awõnia
fao?
4 Wa no mõi ia ba
nomo Lowalangi, wa ihalõ roti nifaigifaigi andrõ, i’ā, ba ibe’e gõi ba nawõnia fao,
si lõ tola i’ā
niha bõ’õ,
ha ere
5 Ba imane khõra:
So’aya
sabato gõi Nono Niha andrõ. (A. 6—11: Mat. 12, 9—14. Mar. 3, 1—6.)
6 II. Ba me luo
sabato bõ’õ,
ba mõi ia ba zekola, mamahaõ. Ba so niha ba da’õ, si no ariri tanga,
kambõlõ.
7 Ba ladarodarogõ ia sangila amakhoita, awõ warizaio, na
ifadõhõ wõkhõ, ba luo sabato, ena’õ lasõndra wangadugõ ya’ia. (F. 14, 3 b.
t.).
8 Ba i’ila gera’erara; ba imane ba
niha andrõ, si so tanga si no ariri andrõ: Faoso, ae ba da’e; ba maoso ia, mõi
ia. (F. 5, 22. Mat. 9, 4; 12, 25).
9 Ba imane khõra Yesu: Usofu khõmi, hadia, tola lalau zi sõkhi,
na luo sabato, ba ma si lõ sõkhi lalau, hadia, la’orifi niha, ma
lafakiko?
10 Ba ifakhõlõ ia, inehegõ ira fefu, ba
imane khõnia: Oro’õ dangau. Ba i’o’õ, ba te’azõkhi dangania.
11 Ba oi so wa’afõkhõ dõdõra, ba fahuhuo
ira, he lawisa khõ Yesu andrõ. (Yoh. 11, 47). (A. 12—16: Mat. 10, 1—4. Mar.
3, 13—19.)
12 III. Ba me luo
da’õ,
ba mõi ia baero, ba hili, mangandrõ, ba sara wongi lõ ibato wangandrõ khõ
Lowalangi. (Mat. 14, 23).
13 Ba me moluo, ba humede ia ba nifahaõnia,
ba itutuyu zi felendrua, ba khõra, nifotõinia sinenge gõi.
14 Simoni andrõ, nibe’enia tõi Fetero gõi ba
Andrea, talifusõnia, ba Yakobo ba Yohane ba Filifo ba Batolomaio,
15 ba Mataio ba Toma ba Yakobo, ono
Galifaio, ba Simoni, nifotõi selote,
16 ba Yuda, ono Yakobo, ba Yuda, banua
Kariota, si manga mbõli dania.
17 IV. Ba mõi ia
mitou, fao ira khõnia, i’iagõ zalo’o, ba ato nawõnia,
nifahaõnia, awõ niha sato, ato sibai, si oroi Yudaia ma’asagõrõ ba si oroi Yeruzalema
ba bewe nasi andrõ, Tiro ba Sidona, si no mõi ba wamondrondrongo linia ba ba
wamamadõhõ’õ
fõkhõra; (Mat. 4, 23 b. t.);
18 te’orifi gõi nifakao mbekhu
si ra’iõ.
19 Ba dozi niha zangalui fombambaya ya’ia, me no o wa’abõlõ, si otarai khõnia,
famadõhõ wõkhõra fefu. (F. 8, 44 b. t. Mar. 3, 10). (A. 20—26: Mat. 5,
2—12.)
20 Ba ifakhõlõ ia,
ifaigi nifahaõnia ba imane: Ya’ahowu ami, si numana, me khõmi mbanua
Lowalangi andrõ.
21 Ya’ahowu ami, solofo iada’e, me ni’abusoi’õ ami dania. Ya’ahowu ami, sege’ege iada’e me sa’iki ami dania. (Yes.
55, 1; 61, 3).
22 Ya’ahowu ami, na fatiu dõdõ
niha khõmi, na latibo’õ ami, na latandraŵaisi ami, na la’ositengagõ dõimi, hulõ
na si lõ sõkhi, na bõrõ Nono Niha. (Fet. I. 2, 19; 3, 14).
23 Mi’omusoi’õ dõdõmi, na luo si
manõ, mi’amarõga;
hiza sa, ebua luomi ba zorugo. Si manõ sibai wolau ndra tuara, ba zama’ele’õ andrõ. (Hal. zin. 5,
41).
24 Ba alai sa ami, so’ana’a! noa sa’ae mitema wondrara dõdõmi
andrõ. (Yak. 5, 1 b. t. Mar. 10, 24). 25 Alai ami, sabuso iada’e, olofo sa’ae ami dania. Alai
ami, sa’iki
iada’e!
abu sa’ae
dania dõdõmi ba mege’ege ami. (Yes. 65, 13).
26 Alai ami, na lasuno ami niha fefu! si
manõ sibai sa gõi wolau ndra tuara ba zama’ele’õ sofaya andrõ. (Yak.
4, 4. Mikh. 2, 11).
27 Ba ya’ami, samondrongo, ba
da’õ
ligu khõmi: Mi’omasi’õ zi fa’udu khõmi, mitolo zi
fatiu tõdõ khõmi (Mat. 5, 44),
28 mifahowu’õ zangelifi ya’ami; mi’angandrõ salahi
zangosiwawõi ya’ami.
29 Na so zamalisi bo’õmõ, ba oro’õ khõnia zi tambai gõi,
ba na so zangai lembeu, ba lulu khõnia mbaru gõi. (Mat. 5, 39. 40).
30 Fefu ha niha zangandrõ khõu, ba be’e khõnia, ba na so
zangai si so khõu, ba bõi andrõ mangawuli. (Mat. 5, 42).
31 Ba hadia zomasi ami lalau khõmi niha, da’õ milau khõra, si manõ
gõi. (Mat. 7, 12).
32 Ba na mi’omasi’õ zangomasi’õ ya’ami, ba hadia wa’ebua dõdõ khõmi! he
niha si lõ atulõ, ba la’omasi’õ gõi zangomasi’õ ya’ira. (Mat. 5, 46 b.
t.).
33 Ba na mitolo sa zanolo ya’ami, ba hadia wa’ebua dõdõ khõmi? Si
manõ sa gõi zi so horõ andrõ.
34 Ba na mibe’e nifalali ba nidõnadõnami
mitema mangawuli, ba hadia wa’ebua dõdõ khõmi? Labe’e gõi nifalali si lõ
atulõ ba zi lõ atulõ, ena’õ latema mangawuli zi manõ zui.
35 Ba mi’omasi’õ zi fa’udu khõmi, ba mitolo
ba mibe’e
nifalahi ba zi lõ midõnadõna hadia ia mangawuli, ba ebua luomi, ba ono Wondrege
Zalaŵa ami, me ebua dõdõnia ba zi lõ mangandrõ saoha gõlõ gõi ba ba zi lõ sõkhi.
(Moz. III. 25, 35 b. t. Moz. V. 15, 10. Mat. 5, 45).
36 Ya sahakhõ tõdõ ami, si mane fa’ahakhõ dõdõ Namami
andrõ (Mat. 5, 7. 48).
37 Ba bõi mihuku niha, ba lõ’õ manõ tehuku ami gõi.
Ba bõi mi’etu’õ huku, ba lõ’õ manõ la’etu’õ hukumi. Mi’efa’õ zala, ba te’efa’õ zalami. (Mat. 7,
1).
38 Mibe’e, ba tebe’e khõmi; su’asu’a nifozuzu, nisõsõ,
nihõndrõgõ, si falawu, lafaduwa ba gahetami; suasu’a sa ni’anu’a’õmi, la’anu’a’õ zui khõmi dania.
(Amaed. 19, 17. Kor. II. 9, 6 b. t. Mar. 4, 24).
39 Ba iŵa’õ khõra gamaedola,
imane: Hadia, tola gõi i’ohe danga zau’a niha sau’a, ba lala? Tenga
faoma aekhu ira ba dõgi? (Mat. 15, 14).
40 Tenga sebua moroi khõ zamahaõ nifahaõ;
ba dozi dania, na nifamaha, si mane samahaõ ya’ira. (Mat. 10,
24).
41 Ba hana wa õ’ila golowingõ ba hõrõ
dalifusõu, ba boto geu ba horõmõ, ha lõ õ’ila? (Mat. 7, 3 b.
t.).
42 Hadia wa tola õwa’õ khõ dalifusõu: He ga’a da’uheta golowingõ andrõ
ba hõrõu, ba ya’ugõ, ba lõ õ’ila mboto geu andrõ ba hõrõmõ? He samini tõdõ!
Ofõnai’õ
wangeheta boto geu andrõ ba hõrõmõ, ba awena õfaigi wangeheta olowingõ bā hõrõ
dalifusõu.
43 Lõ’õ sa eu si sõkhi, sowua
bua sobou, ba lõ’õ gõi eu sobou, sowua bua si sõkhi. (Mat. 7, 17 b. t.; 12,
33).
44 Fefu ngawalõ dõla geu, ba ba mbunia ta’ila he wisa. Lõ lateteu
marafala ba manaze, ba lõ lateteu mbua nagu ba za’asa’a mao.
45 Niha si sõkhi ifaluagõ zi sõkhi, moroi
ba girõgirõ dõdõnia andrõ, si sõkhi, ba si lõ sõkhi, ba ifaluagõ zi lõ sõkhi,
moroi ba zi lõ sõkhi andrõ khõnia. Hadia sa zi no fahõna ba dõdõ, da’õ wehede mbewe. (Mat.
12, 34. 35).
46 Ba hana wa faso’aya ami khõgu, wanguma’õ: He So’aya! he So’aya! ba lõ mi’o’õ niŵa’õgu? (Mal. 1, 6. Mat.
7, 21). (A. 47—49: Mat. 7, 24—27.)
47 Dozi si mõi khõgu, samondrongo ligu,
solo’õ
ya’ia
— ba da’u’ombakha’õ khõmi, ha khõ fakhilikhili
ia.
48 Ba niha solau omo fakhilikhili ia, sogo’o tanõ, abakha,
sanandrõsaigõ ba gara toyo gehomo. Ba me ebua nidanõ ba itõrõ nomo andrõ hohou,
ba tebai ifadõgõ, me no sõkhi wanaru’õ ya’ia.
49 Ba na so zamondrongo ba na lõ i’o’õ, ba no fakhilikhili
ba niha sanaru’õ
omo ba danõ si lõ danedane tou: me itõrõ hohou nidanõ, ba i’anema’õ aso’a, ba abõlõbõlõ wa’aso’a nomo da’õ.
LUKA
FAZA 7
I.
Ifadõhõ wõkhõ zawuyu gumandra Yesu. II. Isusugi nono matua ba Na’i. III. Ifatenge khõ Yesu
Yohane. IV. Ifaduhu’õ Yohane Yesu. V. Ibayoini
Yesu ira alawe si so horõ. (A. 1—10: Mat. 8, 5—13.)
1 I. Ba me no i’o’ozui fefu huhuonia,
nifondrondrongo niha, ba mõi ia miyomo ba Gafanauma.
2 Ba so zofõkhõ,
onali mate, sawuyu gumandra, somasi ia.
3 Ba me irongo Yesu
sokhõ, ba ifatenge khõnia zatua niha Yehuda, ifa’andrõ’õ khõnia, ena’õ mõi ia mu’orifi zawuyunia.
4 Ba me falukha
ira Yesu, ba laforege wangandrõ khõnia, lamane: Tola sa õ’o’õ khõnia da’õ;
5 me no sangomasi’õ ya’ita, ba no ya’ia zolau khõda omo
zekola andrõ.
6 Ba mõi Yesu, fao
ia khõra. Ba me no ahatõ sa’ae ia ba nomo, ba ifatenge zi fahuwu khõnia kumandra
andrõ, imane: He Tua! bõi akao ndra’ugõ, ambõ sa ndra’o, mõi’õ ba nomogu.
7 Andrõ gõi uŵa’õ tõdõgu, tenga si
nangea mõi ndra’o khõu; ba hede manõ ha sambua li, ba dõhõ wõkhõ zawuyugu.
8 Ya’odo gõi, ba no niha,
si so barõ mbawa zalaŵa ndra’odo, ba so barõ mbawagu zaradadu, ba na umane
ba zi samõsa: Ae’e, ba mofanõ ia, ba ba zi samõsa: Aine, ba i’ondrasido; ba na uŵa’õ khõ zawuyugu: Halõŵõu
da’õ,
ba ihalõ.
9 Ba me irongo da’õ Yesu, ba ahõlihõli dõdõnia
khõnia, ba ibali’õ ia ba niha sato, solo’õ ya’ia, imane: Uŵa’õ khõmi, ba Ndraono
Gizeraëli na i, ba lõ nisõndragu famati si manõ.
10 Ba me mangawuli
ba nomo zinenge no mege, ba no dõhõ wõkhõ zawuyu andrõ, fõnara.
11 II. Ba mahemolu õ,
ba mõi ia ba mbanua, sotõi Na’i, ba ato zi fao khõnia nifahaõnia, awõ niha
sato.
12 Ba me no ahatõ
ia ba mbawa gõli, ba hiza, la’ohe baero zi mate, awai nono ninania, ba lakha
mbanua nina, ba ato zi fao khõnia banuara.
13 Ba me i’ila ia So’aya, ba ahakhõ dõdõnia
ia, imane khõnia: Bõi e’e! (F. 8, 52 b. t.).
14 Ba i’ondrasi, ibabaya hasi,
ba labadugõ ira sangosa’õ, ba imane: He ono matua! da’õ ligu khõu:
Faoso!
15 Ba mudadao zi
mate, ibõrõgõ muhede; ba ibe’e khõ ninania Yesu. (Sal. I. 17, 23).
16 Ba ihawui ira
fefu fa’ata’u, lasuno Lowalangi,
lamane: No maoso zama’ele’õ sebua ba khõda, ba no mõi mufaigi mbanuania
Lowalangi. (F. 1, 68. Yoh. 6, 14).
17 Ba humõngõ duriania
andrõ ba danõ Yudaia ma’asagõrõ ba ba danõ si fasui fefu. (Mat. 9,
26). (A. 18—23: Mat. 11, 2—6.)
18 III. Ba la’ombakha’õ khõ Yohane, da’õ fefu nifahaõnia. Ba
humede Yohane ba nifahaõnia,
19 darua, ifatenge ira khõ Zo’aya, imane: Hadia, ya’ugõ zi mõi andrõ, ma
mabase’õ
dánõ bõ’õ?
20 Ba me falukha ira khõnia, ba lamane: Yohane
andrõ, samayagõ idanõ, ifatenge ndra’aga khõu, imane: Hadia, ya’ugõ zi mõi andrõ, ma
mabase’õ
dánõ bõ’õ?
21 Ba faudu da’õ sibai, ba ato itolo
sofõkhõ ba si so famakao ba sobekhu si lõ sõkhi; ba ba zau’a i’amualagõ wangila niha,
ato ira.
22 Ba itema lira imane khõra: Mifuli ami,
mi’ombakha’õ khõ Yohane hadia ni’ila hõrõmi ba hadia
nirongomi. Ifuli la’ila niha saua, mowaõwaõ zi no ombuyumbuyu, dõhõ wõkhõ zobou auri,
larongo li niha safiso, tesusugi zi no mate ba te’ombakha’õ duria somuso dõdõ ba
zi numana;
23 ba ya’ahowu ba zi lõ fatuwu
ndra’o.
(A. 24—35: Mat. 11, 7—19.)
24 IV. Ba me no
mofanõ zinenge Yohane andrõ, ba ibõrõgõ fahuhuo ba niha sato, ba khõ Yohane
andrõ, imane: Hadia nifaigimi, wa mõi baero ami mege, ba danõ si mate? Hadia, sukhu
siheuheu ba nangi?
25 Ma hadia nifaigimi, wa mõi baero ami
mege? Hadia, niha si so nukha sombuyumbuyu? Hiza, ba nomo zalaŵa so niha si so
nukha soginigini, ba sangehao gõra.
26 Ma hadia nifaigimi, wa mõi baero mege
ami? Hadia, sama’ele’õ? Si ndruhu niŵa’õgu khõmi, si no ebua gõi moroi ba zama’ele’õ.
27 Ya’ia zi so ba zura andrõ:
”Hiza ufowaõwaõ mala’ika andrõ khõgu, fõnau, sangehao lalamõ fõnau”.
28 Uŵa’õ khõmi, samõsa lõ
sama’ele’õ, sebua moroi khõ Yohane
andrõ, samayagõ idanõ, ba ni’adonogõ ndra alawe, fefu. Ba fondrege zide’ide ba mbanua
Lowalangi andrõ, ba no ebua moroi khõnia.
29 Ba niha fefu, samondrongo, ba sanema beo
andrõ, ba satulõ Lowalangi laŵa’õ, ba lafabayagõ’õ idanõ ira, famayagõ
idanõ andrõ, khõ Yohane. (Mat. 21, 32).
30 Ba farizaio andrõ, ba sangila amakhoita,
ba labali’õ
si lõ boto dõdõ Lowalangi andrõ khõra, me lõ edõna ira wamayagõ idanõ andrõ khõnia.
31 Ba ha ube’e famaedo niha si sagõtõ
andre, ba ha khõ fakhilikhili ira?
32 Ba ndraono fakhilikhili ira, sidadao ba
kade, si faoma mu’ao khõ nawõra, wanguma’õ: No malau zigu khõmi, ba lõ solaya ami; no
fa’ala’alai ndra’aga khõmi, ba lõ se’ē ami.
33 Noa sa mõi Yohane andrõ, samayagõ idanõ,
lõ i’ā
roti, ba lõ ibadu nagu, ba mimane: Sobekhu. (Mar. 1, 6).
34 Ba no mõi Nono Niha, mangamanga ia, ba
mamadumadu hadia ia, ba mimane: Hiza niha solu’alu’a, sabusobuso agu ba
si fahuwu ba zanema beo ba ba zebua horõ!
35 Ba tobali samu’a ba hulu wa’atuatua andrõ nononia
fefu.
36 V. Ba ikaoni ia
manga farizaio. Ba mõi ia ba nomo warizaio andrõ, mudadao ia manga.
37 Ba hiza ndra alawe, banua da’õ, sebua horõ, me no
irongo, no mõi ia manga ba nomo warizaio andrõ, ba i’ohe zamba bulibuli
kara fanikha samohua, (Mat. 26, 7 b. t.),
38 i’ondrasi moroi furi
gahenia ba me’e,
ibõrõgõ ibasõi gahe idanõ hõrõnia ba i’osi bunia, i’ago gahe ba ibayoini
fanikha no mege. (Yoh. 12, 3).
39 Ba me i’ila da’õ farizaio andrõ,
sogaoni ya’ia,
ba imane dõdõnia: Na sama’ele’õ da’õ, ba i’ila ena’õ ha niha, ba he wisa
mbuabua ndra alawe andrõ, sombambaya ya’ia, wa no sebua horõ.
(F. 15, 2).
40 Ba humede khõnia Yesu, imane khõnia: So
niŵa’õgu
khõu, Simoni. Ba imane: Wa’õ, samahaõ. [Ba imane]:
41 So zosugilõ, darua zo’õmõ khõnia; õmõ zi samõsa,
ba dua ngaotu a lima wulu rufia, ba õmõ zi samõsa, ba dua wulu a lima.
42 Ba me lõ khõra famu’a, ba faoma ibe’e bualania khõra zugilõnia
andrõ. Ba ha niha ba zi darua andrõ zabõlõ mangomasi’õ ya’ia?
43 Itema linia Simoni, imane: Ba dõdõgu,
sebua ibe’e
buala. Ba imane khõnia: Si ndruhu niŵa’õu.
44 Ba ibali’õ ia ba ndra alawe
andrõ, imane khõ Zimoni: Hadia, õ’ila ndra alawe andrõ? No mõido ba nomou; idanõ
khõgu, ba gahe, ba lõ nibe’eu. Ba da’e, ba no ibasõi taŵa hõrõnia
gahegu, ba bunia wolosi khõnia.
45 Lõ si fa’ago bawa ndra’ugõ khõgu. Ba da’e, ba i’otarai mõi ia yomo, ba
lõ nibatonia fangago ahegu.
46 Lõ nibayoiniu fanikha hõgõgu. Ba da’e, ba no ibayoini
gahegu fanikha samohua. (Sin. 23, 5).
47 Andrõ uŵa’õ khõu: No mu’efa’õ khõnia horõ soya
andrõ, me no abõlõ wa’omasinia. Ba ba ni’efa’õ si lõ oya’oya, ba lõ abõlõ wa’omasinia.
48 Ba imane ba ndra alawe andrõ: No mube’e aefa khõu horõu. (F.
5, 20. 21).
49 Ba labõrõtaigõ awõnia ba wemanga, lamane
dõdõra: Ha niha da’õ, sangefa’õ horõ gõi?
50 Ba imane ba ndra alawe andrõ: Famatimõ
zangorifi ya’ugõ;
fuli’õ,
ya’ohahau
dõdõu. (F. 8, 48. Mar. 5, 34).
LUKA
FAZA 8
I.
Amaedola: Samazaewe tanõmõ zinanõ. II. Mõi khõ Yesu ninania ba talifusõnia.
III. Itenaŵa mbade. IV. Ifofanõ mbekhu ba mbanua Gadara andrõ. V. Ifadõhõ wõkhõ
ndra alawe sendro talu. VI. Isusugi nono Ya’iro andrõ.
1 I. Ba me aefa
da’õ,
ba itõrõ mbanua sebua, awõ zide’ide, mangombakha ia, manuriagõ turia mbanua
Lowalangi andrõ; ba awõnia zi felendrua, (F. 4, 43; 13, 22),
2 ba ira alawe õsa,
nifofanõ bekhu si lõ sõkhi ba nifadõhõ fõkhõ, Maria andrõ, banua Magadala, ba
zaheta bekhu andrõ, si fitu, (Mar. 15, 40. 41; 16, 9),
3 ba Yohana, fo’omo Khusa andrõ, durutuli
Herode ba Susana ba tánõ bõ’õ na, ato, sanolo ya’ira balazo. (A.
4—15: Mat. 13, 1—23. Mar. 4, 1—20.)
4 Ba me ato zowulo
niha, ba me la’o’õ ia moroi ba mbanua
misa, ba ilau khõra gamaedola, imane:
5 No mõi zamazaewe
tanõmõ, ba wamazaewe tanõmõ zinanõ khõnia. Ba ba wamazaewenia, ba so zi gõna ba
lala, ba lahundrahundra niha ba la’ā fofo ba dalu mbanua.
6 Ba so zi gõna ba
dete gara, ba me motalinga, ba aleu, me no okõlikõli danõ.
7 Ba so zi gõna
barõ ndroi, ba molewiõ gõi ndroi, ba mate zinanõ ibe’e.
8 Ba so zi gõna ba
danõ si sõkhi, ba motalinga ba i’owua zi dua wulu zamba yõu. Me iŵa’õ da’õ, ba mu’ao ia, imane: Ha niha
zi so tõgi dalinga, ba wamondrongo, ba yamufondrondrongo!
9 Ba lasofu khõnia
nifahaõnia, hadia geluaha gamaedola andrõ.
10 Ba imane: Khõmi
no mube’e
wa’aboto
ba dõdõmi zi tobini andrõ, lala mbanua Lowalangi andrõ. Ba da dánõ bõ’õ, ba ba gamaedola,
ena’õ
lõ la’ila,
he no anehe ira, ba ena’õ lõ aboto ba dõdõra, he no larongo.
11 Ba da’õ geluaha gamaedola no
mege: Tanõmõ zinanõ andrõ, ba taroma li Lowalangi andrõ. (Fet. I. 1, 23).
12 Ba si so ba
lala, ba ya’ia
na so zamondrongo, ba aefa da’õ, ba so Gafõkha, ba iheta daroma li andrõ ba
dõdõra, ena’õ
lõ mamati ira, ena’õ lõ auri.
13 Ba si so ba dete
gara, ba na larongo, ba labe’e ba dõdõra, omuso dõdõra, ba ya’ira, ba si lõ ŵa’a, gõtõ iada’e mamati ira, ba na baŵa
wanandraigõ, ba lafuli furi.
14 Ba si gõna barõ
ndroi, ba ya’ia
zi no mamondrongo, ba mofanõ, ba mate, ba wa’abu dõdõ ba ba gana’a andrõ, ba ba zomasi
dõdõra ba guli danõ andre, ba lõ fakhamõ atua mbua.
15 Ba si so ba danõ
si sõkhi, ba ya’ia zananõ ba dõdõ taroma li andrõ, nirongora, ba dõdõ si sõkhi,
satulõ, ba mowua, anau gõlõra. (F. 11, 28. Hal. zin. 16, 14).
16 Lõ samalugõ
fandru bowoa, na no itunu, ba lõ same’e barõ warate, ba naha wandru ibe’e, ena’õ la’ila hagania si mõi yomo
andrõ. (F. 11, 33. Mat. 5, 15).
17 Lõ’õ sa hadia ia zi
tobini, si lõ oroma dania, ba lõ hadia ia nibalugõ, si lõ te’ila dania ba si lõ to’ele dania. (F. 12, 2).
18 Ba mifaigi, he
wisa wamondrongomi. Ha niha sa zi so, ba da’õ tebe’e, ba ha niha zi lõ’õ, ba ba da’õ laheta gõi zi no so khõnia,
niŵa’õnia.
(F. 19, 26. Mat. 13, 12). (A. 19. 21: Mat. 12, 46—50. Mar. 3, 21. 31—35.)
19 II. Ba mõi khõnia
ninania ba talifusõnia, ba tebai falukha ira khõnia, ba wa’ato niha.
20 Ba te’ombakha’õ khõnia: So tou ninau
ba talifusõu, si mõi mamaigi ya’ugõ.
21 Ba itema li, imane khõra: Inagu ba talifusõgu
da’õ,
samondrongo taroma li Lowalangi, ba solo’õ. (A. 22—25: Mat.
8, 18. 23—27. Mar. 4, 35—41.)
22 III. Ba ha samuza
ma’õkhõ,
ba mõi ia baowo, awõ nifahaõnia, ba imane khõra: Tasaŵa si yefo. Ba mangefa
ira.
23 Ba me moloyo, ba mõrõ ia; ba ilabu bade
ba mbaŵa, afõnu nowo idanõ, ba tosasa ira.
24 Ba mõi ira khõnia, lasusugi ia, lamane:
He samahaõ! he samahaõ! tekiko ita! Ba maoso ia, itenaŵa nangi, awõ ndrulu, ba
tebato ba ahono.
25 Ba imane khõra: Heza so wamatimi? Ba ata’u ira ba ahõlihõli dõdõra,
faoma lamane khõ nawõra: Ta’ila ha niha da’õ, wa ibe’e goroisa ba nangi gõi
ba ba ndrulu, ba la’o’õ khõnia? (A. 26—38: Mat. 8, 29—34. Mar. 5, 1—20.)
26 IV. Ba lasaŵa
danõ Gadara, si fatahõ Galilaia.
27 Ba me no mõi ia ba danõ, ba ifaondragõ
ia niha, moroi yomo ba mbanua, si so bekhu, no ara sa’ae lõ sonukha ia, ba
tenga yomo so ia, no ba lewatõ misa.
28 Ba me i’ila Yesu, ba mu’ao ia, itibo’õ tou ia fõnania, i’ebua’õ linia, imane: Hadia
niŵa’õu
khõgu, Yesu, Ono Lowalangi Fondrege Zalaŵa? U’andrõ khõu, bõi fakao
ndra’o.
29 Me iŵa’õ ba mbekhu si ra’iõ andrõ, iheta ia ba
niha andrõ; noa sa asese idõnidõni, ba labõbõbõbõ ia rate ba fesu gahe
fangelama, ba i’etu’etu’õ wesu andrõ, ba i’ohe ia bekhu andrõ ba danõ si mate. (F. 9, 39.
42).
30 Ba isofu khõnia Yesu, imane: Ha niha dõiu?
Ba imane: Liwu, me ato mbekhu, sanaŵa ya’ia.
31 Ba la’andrõ khõnia, ena’õ lõ iŵa’õ khõra we’amõi ba gawuwukha.
(Fam. 20, 3).
32 Ba so ba da’õ mbawi sambawá sebua,
nikubaloi ba hili, ba la’andrõ khõnia, ena’õ itehe khõra lasaŵa
da’õ;
ba itehe khõra.
33 Ba laheta ira ba niha andrõ bekhu andrõ,
lasaŵa mbawi. Ba latibo’õ ira ba nasi bawi andrõ, si sambawá, moroi ba
zanaere, ba alõmõ.
34 Ba me la’ila da’õ kubalo, ba moloi
ira, la’ombakha’õ ba mbanua ba ba zi
fahalama misa.
35 Ba mõi ira baero, ba wamaigi hadia, ba
la’ondrasi
Yesu, ba la’ila
niha no mege, ba zaheta bekhu andrõ, no dumadao ia fõna Yesu, no monukha, no dõhõ
wa’owõhõ,
ba ata’u
ira.
36 Ba si no anehe mege, ba la’ombakha’õ khõra he wisa
wangorifi sobekhu andrõ.
37 Ba la’andrõ khõnia, dozi
niha andrõ, si fasui Gadara, ena’õ iheta ia khõra, me no ihawui ira fa’ata’u sabõlõbõlõ. Ba mõi
ia baowo, ifuli ia. (Mat. 8, 28 b. t.).
38 Ba i’andrõ khõnia niha andrõ,
ba zaheta bekhu no mege, ena’õ tola mõi ia awõnia.
39 Ba ifofanõ, imane: Fuli’õ khõmi, ba dunõdunõ
hadia nilau Lowalangi khõu. Ba mofanõ ia, itõrõi mbanua andrõ ma’asambua, wanuriagõ
hadia nilau Yesu khõnia. (A. 40—56: Mat. 9, 18—26. Mar. 5, 21—43.)
40 V. Ba me mangawuli
Yesu, ba lafaondragõ ia niha sato; dozi sa’ae labalobaloi
ia.
41 Ba hiza niha, Ya’iro dõi, satua zekola,
ituhi danõ fõna Yesu, i’andrõ khõnia, ena’õ mõi ia ba
nomonia.
42 So khõnia nono alawe, ha sambua, so
mewelendrua fakhe wa’ebua, ba si onali mate da’õ. Ba me mõi ia, ba
lafadege ira khõnia niha sato.
43 Ba so ndra alawe sendró talu, no
mewelendrua fakhe wa’ara, no ahori gana’ania ba zame’e daludalu, ba lõ
sangila mamadõhõ fõkhõnia.
44 I’ondrasi Yesu moroi furi,
ibabaya gahe mbarunia, ba i’anema’õ tebato ndro andrõ khõnia.
45 Ba imane Yesu: Ha niha zombambaya ya’o? Ba me la’osilõ’õgõ fefu, ba lamane
ira Fetero: Niha sato ladegeni ira khõmõ, samahaõ, lalazi’õ.
46 Ba imane Yesu: So zi no mombambaya ya’o niha, no sa u’ila, so zaheta khõgu
fangabõlõ. (F. 6, 19).
47 Ba me i’ila ira alawe andrõ,
tebai tobini, ba mõi ia, manizinizi ia, ituhi danõ fõnania, i’ombakha’õ, ba zi so niha fefu,
hadia mbõrõ, wa no ibabaya, awõ wa no i’anema’õ dõhõ wõkhõnia.
48 Ba imane khõnia: Famatimõ zangorifi ya’ugõ, onogu alawe; fuli’õ, ya’ohahau dõdõu. (F. 7,
50).
49 VI. Ba me humede
ia na, ba so genoni zatua zekola no mege, imane: No mate nonou, bõi sa’ae fakao zamahaõ andrõ.
50 Ba me irongo Yesu, ba imane khõnia: Bõi
ata’ufi,
amati manõ, ba auri ia dania.
51 Ba me no irugi nomo andrõ, ba lõ ifa’amõi yomo niha, awõnia,
ha Fetero ba Yohane ba Yakobo ba ama nono andrõ no mege ba inania. (Mat. 17,
1).
52 Ba oi mege’ege ira, la’e’esi. Ba imane: Bõi mi’ege’ege; tenga si mate, si
mõrõ. (F. 7, 13. Yoh. 11, 11).
53 Ba la’igi’igi’õ ia, me no la’ila wa si no
mate.
54 Ba ira’u danga, imane: He
onogu, faoso!
55 Ba mangawuli nosonia, ba i’anema’õ maoso: ba iŵa’õ khõra Yesu, labe’e gõnia. (Yoh. 11,
44).
56 Ba tobali dõdõ ndra amania; ba iŵa’õ khõra, bõi la’ombakha’õ da’õ, gofu ha õkhõ.
LUKA
FAZA 9
I.
Famatenge sinenge andrõ si felendrua. II. Fame’e gõ ba niha si lima
ngahõnõ. III. Famaduhu’õ Wetero. IV. Famolakhõmi
Yesu. V. Famofanõ bekhu. VI. Ihõnagõ i’ombakha’õ wa’amatenia Yesu. VII.
Ifarou dõdõra ba wa lõ fayaŵa, ba VIII. ba wa’ebolo dõdõ IX. Folo’õ Yesu. (A. 1—5: Mat.
10, 1; 7, 9—14. Mar. 6, 7—13.)
1 I. Ba humede ia
ba zi felendrua andrõ, ibe’e khõra wa’abõlõ, ba itehe khõra
wamofanõ bekhu fefu, awõ wamadõhõ fõkhõ.
2 Ba ifatenge ira,
ba wanuriagõ banua Lowalangi andrõ ba ba wamadõhõ fõkhõ,
3 ba imane khõra:
Bõi mi’ohe
hadia ia ba lala; he si’o ba he bola ba he roti ba he kefe, ba bõi dua
gõrõ mbarumi.
4 Ba ba zi mõi ami
yomo, ba da’õ
mi’iagõ
ba ba da’õ
mi’otarai
wofanõ. (F. 10, 5 b. t.).
5 Ba ba zi lõ lafa’amõi yomo ami, ba da’õ miheta ami, ba mbanua
andrõ, ba mi’anotogõ
gawugawu ba gahemi, ba wamaduhu’õ khõra.
6 Ba mofanõ ira,
latõrõi mbanua misa, wanuriagõ turia somuso dõdõ, awõ wamadõhõ fõkhõ, fefu gofu
heza mõi ira. (A. 7—9: Mat. 14, 1. 2. Mar. 6, 14—16.)
7 Ba irongo fefu
hadia ia Herode andrõ, salaŵa ba zi sagõrõ ni’o’õfa tanõ, ba i’abusi tõdõ, me no so õsa
zanguma’õ:
No maoso Yohane moroi ba ngai zi mate; (A. 18, 19),
8 ba so õsa, ba laŵa’õ: No to’ele Geliya; ba so dánõ
bõ’õ,
ba lamane: No maoso zama’ele’õ fõna, samõsa.
9 Ba imane Herode:
Yohane andrõ, ba no ufa’eŵa’õ mbagi, ba ha niha da’õ? Ba i’alui lala, ena’õ falukha ia khõnia.
(F. 23, 8).
10 Ba mangawuli
zinenge no mege, ladunõdunõ khõnia, hadia nilaura. Ba i’ohe ira, awõnia, mofanõ
ia ba zi ha ya’ira,
isaŵa mbanua, sotõi Betisa’ida. (Mar. 6, 30. Mat. 14, 13). (A. 11—17:
Mat. 14, 13—21. Mar. 6, 31—44. Yoh. 6, 1—14.)
11 Ba la’ila niha sato, ba la’o’õ ia, ba ifa’amõi ira khõnia, fahuhuo
ia khõra, i’ombakha’õ mbanua Lowalangi
andrõ, ba ha niha zofõkhõ, ba ifadõhõ wõkhõ.
12 II. Ba lõ’õ sa’ae alaŵa luo. Ba mõi khõnia
zi felendrua, lamane khõnia: Fofanõ niha sato andrõ, ena’õ mõi ira mõrõ ba mbanua
si fasui ba ba halama, ba ena’õ lasõndra gõ, me ba danõ si mate so ita ba da’e.
13 Ba imane khõra:
Mibe’e
gõra, ya’ami.
Ba lamane: Lõ khõma, ha lima roti ba ha dua rozi gi’a; atṍ na mõiga mowõli
balazo niha sato andrõ fefu. (Sal. II. 4, 42. b. t.).
14 So sa linia ngahõnõ
ndra matua. Ba imane ba nifahaõnia: Mifedadao ira, mifa’oli, limalima wulu.
15 Ba la’o’õ da’õ, lafedadao ira fefu.
16 Ba ihalõ roti
andrõ, si lima, ba ī’a andrõ, si dua rozi, ifaõga hõrõnia miyaŵa ba zorugo, ifahowu’õ gõ andrõ ba iboboto
ba ibe’e
khõ ndra nifahaõ, ba wame’e ba niha sato.
17 Ba manga ira ba
abuso fefu. Ba la’ozaragõ zi tosai, akhõkhõla, felendrua kude. (A. 18—22: Mat.
16, 13—21. Mar. 8, 27—31.)
18 III. Ba me
mangandrõ ia, ha ya’ia, ba la’ondrasi ia nifahaõ, ba isofu khõra, imane: Ha
laŵa’õ
niha sato, ha niha ndra’odo?
19 Ba latema linia, lamane: Laŵa’õ: Yohane andrõ, samayagõ
idanõ; ba so zanguma’õ: Eliya; ba so õsa, ba laŵa’õ: No maoso zama’ele’õ fõna andrõ, samõsa.
20 Ba imane khõra: Ba ya’ami, ha miŵa’õ, ha niha ndra’o? Itema linia Fetero,
imane: Keriso Lowalangi andrõ ndra’ugõ.
21 Ba itenaŵa ira, iŵa’õ khõra, bõi la’ombakha’õ da’õ, gofu ha õkhõ.
22 Imane: Lõ tola lõ oya itaha famakao Ono
Niha, ba latibo’õ ia dania satua mbanua andrõ ba ere sebua ba sangila amakhoita
andrõ, ba labunu ia, ba tõlu ngaluo, ba tesusugi ia. (A. 23—27: Mat. 16,
24—28. Mar. 8, 34—38.) 23 Ba imane khõra fefu: Na so zedõna molo’õ ya’o, ba yamu’ositengagõ ia, yamulu’i rõfania, ero maõkhõ,
ba yamu’o’õ ndra’o. (Mar. 8, 34).
24 Ha niha sa zedõna manganau’õ nosonia, khõnia aetu
dania; ba ha niha zaetu noso, na bõrõ ndra’o, da’õ zanganau’õ ya’ia.
25 Hadia sa guna ba niha, na isõndra
harenia fefu hadia ia zi so ba guli danõ, ba na ya’ia zi taya, na te’ala ia ba khõnia?
26 Ha niha sa zaila ba khõgu andre ba ba daroma
ligu andrõ, da’õ
gõi zaila dania Nono Niha, na so ia, na so khõnia lakhõminia, awõ lakhõmi Nama,
awõ lakhõmi mala’ika ni’amoni’õ andrõ. (Mat. 10, 33. Mar. 8, 38).
27 Ba si ndruhundruhu niŵa’õgu khõmi: So õsa ba
zi so ba da’e,
si lõ mangila fa’amate, irege no la’ila mbanua Lowalangi andrõ. (Mar. 9, 1). (A.
28—36: Mat. 17, 1—9. Mar. 9, 2—9.)
28 IV. Ba me no ietu’õ huhuo adrõ, ba so
mato ŵalu bóngi, ba i’ohe ndra Fetero, Yohane Yakobo, mõi ia ba
hili, mangandrõ.
29 Ba me mangandrõ ia, ba tobali mbawania,
ba afusi mbarunia, humaga.
30 Ba hiza niha, darua, si fahuhuo khõnia,
Moze ba Eliya.
31 Molakhõmi, wamaigira, lafatunõ lualua
lalania, nifaluania dania ba Yeruzalema. (F. 18, 31).
32 Ba manukõu ndra Fetero. Ba me tokea ira,
ba la’ila
lakhõminia, awõ niha andrõ, si darua, si so ba da’õ khõnia.
33 Ba me laheta ira khõnia da’õ, ba imane Fetero khõ
Yesu: He samahaõ, ba da’e zi sõkhi nahada, ba damafazõkhi nose, tõlu,
sambua khõu, sambua khõ Moze, ba sambua khõ Geliya; lõ i’ila watahõgõ hadia
wehedenia.
34 Ba barõ wehedenia andrõ, ba so lawuo, ilumõ’õ ira. Ba ata’u ira, me mõi ira bakha
ba lawuo andrõ.
35 Ba so li, si oroi lawuo andrõ, imane:
”Onogu da’õ,
nituyugu, mifondrondrongo khõnia.” (Fet. II. 1, 16. 17).
36 Ba me terongo li andrõ ba hatõ Yesu ni’ilara. Ba lõ
hedehedera, lõ hadia ia la’ombakha’õ ba niha, gofu ha õkhõ,
me luo da’õ,
hadia ni’ilara.
(A.
37—42: Mat. 17, 14—21. Mar. 9, 14—29.)
37 V. Ba mahemolu õ,
me mõi ira mitou moroi ba hili, ba ato zamaondragõ ya’ia niha.
38 Ba hiza niha,
samõsa, ba zato andrõ, mu’ao ia, imane: He samahaõ, u’andrõ khõu, faigi
nonogu matua andrõ, awai nonogu, ba hiza,
39 ira’u bekhu ba i’ogomuzaõ mu’ao, ba idõdõni bekhu,
fawukhõ gilo, ifakao, lõ edõna ia aheta.
40 Ba no u’andrõ ba nifahaõmõ,
ena’õ
lafofanõ ia, ba tebai.
41 Ba itema linia Yesu,
imane: He ya’ami,
niha si lõ mamati, si no tefuyu tõdõ! he wisa na wa’aragu khõmi ena’õ, ba ha wa’ara utaha ba khõmi?
42 Ohe ba da’e nonou andrõ. Ba me
so ia moroi sa, ba idõdõni bekhu no mege, ikandro’õ. Ba itenaŵa mbekhu
si ra’iõ
andrõ Yesu, ifadõhõ wõkhõ nono matua andrõ ba ifuli khõ namania.
43 VI. Ba oi tobali
dõdõra, ba wa’abõlõ
Lowalangi andrõ. Ba me oi ahõlihõli dõdõra ba nilaunia andrõ fefu, ba imane ba
nifahaõnia:
44 Mifondrondrongo
niŵa’õgu
andre: Tebe’e
sa dania ba danga niha Nono Niha. (Mat. 16, 21).
45 Ba lõ aboto ba dõdõra
niŵa’õnia
andrõ, no tobini khõra, fa lõ la’ila watahõgõ. Ba ata’u ira wanofu khõnia ba
niŵa’õnia
andrõ. (F. 18, 34. Mar. 9, 32.). (A. 46—48: Mat. 18, 1—5. Mar. 9. 33—37.)
46 VII. Ba tesao ba dõdõra, ha niha zebuara
maõ. (F. 22, 24).
47 Ba me no i’ila gera’era dõdõra andrõ Yesu,
ba ihalõ ndraono, ibe’e ba ngainia, ba imane khõra:
48 Na so zama’amõi yomo khõnia ono
andre, na bõrõ dõigu, ba ya’o nifa’amõinia yomo. Ba na so
zama’amõi
yomo ya’o,
ba samatenge ya’o ifa’amõi yomo. Ha niha sa wondrege zide’ide ba khõmi fefu, da’õ zebua. (F. 22, 26.
Mat. 20, 26 b. t.). (A. 49, 50: Mar. 9, 38—40.)
49 VIII. Ba itema Yohane,
imane: He samahaõ, no ma’ila zamõsa, sanõtõi tõimõ, wamofanõ bekhu, ba
no matenaŵa ia, me lõ i’o’õ ita.
50 Ba imane khõnia Yesu: Bõi mitenaŵa, ha
niha sa zi lõ fa’udu khõmi, ba no awõmi. (Fil. 1, 18).
51 Ba me lõ ara tõ irugi baŵa wofanõnia ba
zorugo, ba idõlõ ia ba Yeruzalema.
52 Ba ifatenge zinenge, sowaõwaõ fõnania.
Ba mofanõ da’õ,
ba larugi mbanua Ndrawa Zamaria, ba wamaigi naha wemõrõ khõnia.
53 Ba lõ lafa’amõi ia yomo, me no ba
lala ba Yeruzalema so ia.
54 Ba me la’ila da’õ nifahaõ andrõ, Yakobo
ba Yohane, ba lamane: He Tua, hadia, omasi’õ na maŵa’õ galitõ moroi yaŵa ba
mbanua, ena’õ
i’ā
ira? (Sal. II. 1, 10 b. t.).
55 Ba ibali’õ ia, itenaŵa ira.
56 Ba lasaŵa mbanua bõ’õ. (Yoh. 3, 17; 12,
47).
57 IX. Ba ba wofanõ
andrõ, ba so zamõsa, sanguma’õ khõnia: Da’u’o’õ ndra’ugõ, gofu heza mõi’õ.
58 Ba imane khõnia Yesu: So dõgi narõ hili
ba zigõlu, ba ba wofo ba dalu mbanua, ba so gazuni, ba khõ Nono Niha, ba lõ
naha wemõrõ. (Mat. 8, 19 b. t.).
59 Ba iŵa’õ ba dáno bõ’õ: O’õ ndra’o. Ba imane: Tehe khõgu,
ena’õ
mofanõdo ua, ba wogo’o amagu.
60 Ba imane khõnia: Akha lako’o zi mate khõra niha
si mate, ba ya’ugõ,
ba ae ombakha’õ
mbanua Lowalangi andrõ. (Mat. 8, 22).
61 Ba so dánõ bõ’õ na, imane: Da’u’o’õ ndra’ugõ Tua, ba tehe khõgu
ua, ena’õ
u’angonasi
zi so baomo khõgu. (Gal. 1, 16).
62 Ba imane khõnia Yesu: Gofu ha niha ia,
zanuyu faku, na ifaigi furinia, ba lõ gõna ba mbanua Lowalangi andrõ. (F. 17,
32. 33).
LUKA
FAZA 10
I.
Ifatenge Yesu nifahaõ si fitu ngafulu andrõ. II. Mangawuli ira . III. Dawa
Zamaria andrõ sahakhõ tõdõ. IV. Marata ba Maria.
1 I. Aefa da’õ, ba i’oniagõ na dánõ bõ’õ So’aya fitu ngafulu, ba
ifatenge ira, darudarua, ba wowaõwaõ fõnania, ba mbanua sebua ba ba mbanua side’ide fefu, ba zi mõi ia
dania. (Moz. II. 24, 1).
2 Ba imane khõra:
Ebolo sa mbasitõ andrõ, ba sohalõŵõ, ba lõ atotó: andrõ mi’andrõ khõ zokhõ basitõ
andrõ, ena’õ
ifatenge zohalõŵõ ba mbasitõnia. (Mat. 9, 37. 38).
3 Mi’ae’e; hiza, ufatenge ami,
hulõ nono mbiribiri, ba hunõ nasu gatua. (Mat. 10, 16).
4 Bõi mi’ohe gabekabe, ba he
bola, ba he badagahe; bõi mi’owai niha ba lala. (Mat. 10, 9 b. t. Sal. II.
4, 29).
5 Ba ba zi mõi ami
yomo, ba da’õ
zi fõfõna limi: ”Yafalukha wa’ohahau dõdõ zi samba omo andre.” (Mat. 10, 12
b. t.).
6 Ba na so ba da’õ nono wa’ohahau dõdõ, ba ahono khõnia
wa’ohahau
dõdõ andrõ khõmi; ba na lõ’õ, ba mangawuli ia khõmi.
7 Ba ba nomo andrõ
mi’iagõ,
mi’ā
ba mibadu hadia nibe’era khõmi, noa sa si nangea itema luo sohalõŵõ. Bõi mifa’ema nomo. (Kor. I. 10,
27. Mat. 10, 10).
8 Ba na mõi ami ba
mbanua, ba na lafa’amõi ami, ba mi’ā hadia nibe’era khõmi,
9 ba mifadõhõ wõkhõ
zofõkhõ khõra, ba mimane khõra: No i’ondrasi ami banua Lowalangi andrõ. (Mat. 3,
2).
10 Ba na mõi ami ba
mbanua, ba na lõ lafa’amõi ami, ba miheta ami yomo, mi’ae ba newali khõra, ba
mimane:
11 Gawugawu andre
na i, si falemba khõma, ba gahe, ba mbanuami andre, ba ma’ezosi khõmi, ba bõi zi
lõ mi’ila,
wa no ahatõ mbanua Lowalangi andrõ. (Mat. 10, 14 b. t.).
12 Ba uŵa’õ khõmi õna’õna na zi gõna Zodoma,
na luo da’õ
dania, moroi ba zi gõna mbanua da’õ. (A. 13—16: Mat. 11, 20—24.)
13 Alai ndra’ugõ, Khorasi! Alai
ndra’ugõ
Betisa’ida!
Na ba Diro ba ba Zidona mena’õ tefazõkhi dandra andrõ, nifazõkhi ba khõmi
andrõ, ba no fõna sa’ae lafalalini mena’õ gera’erara, no dumadao ira
bawu mena’õ
ba no la’onukha
gonigoni.
14 Ba õna’õna na zi gõna Diro ba
Sidona, ba wanguhuku dania, moroi ba zi gõna ami.
15 Ba ya’ugõ Kafanauma, tenga
no mu’alaŵa’õ ndra’ugõ irugi ba zorugo?
Irugi mbanua tou latimba si tou ndra’ugõ dania.
16 Ha niha
zamondrongo khõmi, ba khõgu ifondrondrongo, ba ha niha zangositengagõ ya’ami, ba ya’o i’ositengagõ, ba ha niha
zangositengagõ ya’o, ba samatenge ya’o i’ositengagõ. (Mat. 10, 40. Tes. I. 2, 13; 4.
8).
17 II. Ba mangawuli
zi fitu ngafulu no mege, omuso dõdõra, lamane: He Tua, bekhu gõi, no la’o’õ lima, ba dõimõ andrõ.
(F. 9, 1. 10).
18 Ba imane khõra:
No u’ila
Zatana andrõ, saekhu tou moroi ba mbanua si yaŵa, hulõ gari mbanua. (Yoh. 12,
31. Fam. 12, 9).
19 Hiza no utehe khõmi
mihundragõ gulõ ba tongo ba milaŵa wa’abõlõ nemali andrõ fefu, ba lõ’õ manõ te’ala ami. (Mat. 16, 18.
Sin. 91, 13).
20 Ba bõi da’õ mibe’e fa’omuso dõdõmi, wa no la’o’õ limi bekhu andrõ; da’õ mibe’e fa’omuso dõdõmi, wa no mutanõ
dõimi ba zura, ba zorugo. (Fil. 4, 3. Fam. 20, 12; 21, 27).
21 Me luo da’õ owuawua dõdõnia,
soroi ba Geheha ni’amoni’õ, ba imane: Usuno ndra’ugõ, Ama, So’aya sorugo awõ danõ,
me no õbini’õ
da’õ
ba zatuatua ba ba zonekhe, ba me no õ’oroma’õ ia ba ndraono. Si ndruhu, ya’ugõ, Ama, me no si manõ
wa’omasiu.
(Mat. 11, 25—27).
22 Ba ibali’õ ia furi ba nifahaõnia,
imane: No ibe’e
ba dangagu Amagu fefu hadia ia, ba lõ saboto ba dõdõ ha niha Nono andrõ, baero
Nama andrõ, ba lõ saboto ba dõdõ ha niha Nama andrõ, baero Nono andrõ, awõ ba
zedõna i’oroma’õ Ono andrõ. (Yoh. 17,
10. Heb. 2, 8).
23 Ba ibali’õ ia furi ba nifahaõnia,
ba zi ha ya’ira,
imane: Ya’ahowu
hõrõ andrõ, sangila ni’ilami andrõ. (Mat. 13, 16. 17).
24 Uŵa’õ sa khõmi: Ato zama’ele’õ, awõ zalaŵa, somasi
mangila ni’ilami,
ba lõ ni’ilara,
ba no omasi ira mamondrongo nirongomi, ba lõ nirongora.
25 III. Ba hiza,
maoso zangila amakhoita, samõsa, manandraigõ ya’ia, imane: He samahaõ,
he uwisa, ena’õ
usõndra wa’auri
si lõ aetu andrõ? (Mat. 24, 35 b. t. Mar. 12, 28 b. t.).
26 Ba imane khõnia:
Hadia ba zura goroisa andrõ? he wisa wombasou?
27 Ba itema linia,
imane: ”Omasi’õ
Zo’aya,
Lowalangiu, moroi si’aikõ ba dõdõu, nosou ma’asambua zangomasi’õ ya’ia, ba õhorigõ wa’abõlõu, awõ gera’erau wangomasi’õ ya’ia; ba omasi’õ zahatõ khõu, si mane
fa’omasiu
ndra’ugõ.”
(Moz. V. 6, 5. Moz. III. 19, 18).
28 Ba imane khõnia:
Si ndruhu niŵa’õu,
o’õ
da’õ,
ba auri ndra’ugõ.
(Moz. III. 18, 5. Rom. 10, 5).
29 Ba ibu’a ena’õ, imane khõ Yesu: Ba
ha niha zahatõ khõgu? 30 Ba imane Yesu: So niha, si mõi misi tou, i’otarai Yeruzalema, numalõ
ba Yerikho, ba falukha ia zorabu, laheta nukhania, labõbõzi ia ba lalau mofanõ,
larõi tou ia, arakha mate.
31 Ba itõrõ misi tou
lala andrõ ere, ba i’ila, ba itõrõ manõ.
32 Ba si manõ gõi
nono Lewi, samõsa, me irugi da’õ, i’ila, ba itõrõ manõ. 33 Ba itõrõ gõi da’o Dawa Zamaria,
sikoli, ba me i’ila, ba ahakhõ dõdõnia. (F. 17, 16. Yoh. 4, 9; 8, 48).
34 I’ondrasi, i’olohuni zokhonia, ilau
wanikha ba agu, ifazaŵa ba kudo khõnia, i’ohe ba nomo ba zi mõrõ
zikoli ba irorogõ.
35 Ba mahemolu õ,
ba iso’õ
baero dombua hua suku, ibe’e khõ zokhõ omo andrõ, imane: Rorogõ ia, ba na
õbe’e
na, baero da’e,
hadia ia, ba u’ali
khõu, na mangawulido.
36 Hadia ba dõdõu,
ha niha ba zi datõlu andrõ zahatõ khõ nibõzi zorabu andrõ?
37 Ba imane: Si hakhõsi
tõdõ ya’ia.
Ba imane khõnia Yesu: Ba ae’e, ba lau zi manõ, ya’ugõ gõi. (F. 6, 36).
38 IV. Ba me mofanõ
ira, ba mõi ia ba mbanua side’ide; ba so ndra alawe, Marata dõi, ikaoni ia yomo.
(Yoh. 11, 1; 12, 1—3).
39 Ba so dalifusõnia,
Maria dõi, ba dumadao da’õ fõna Zo’aya mamondrongo niŵa’õnia. (Moz. V. 33,
3).
40 Ba Marata andrõ,
ba no owõlõ’õlõ,
ba wangai hadia ia zoguna khõnia. Ba mõi ia khõnia, imane: He Tua, hadia, lõ ba
dõdõu, wa ibe’e
manõ sangai halõŵõ ndra’o ga’agu, ha ya’o? ŵa’õ ae khõnia, ena’õ ibabaya gõi,
itolodo.
41 Ba itema linia
So’aya,
imane khõnia: He Marata! he Marata! wa’oya wangabu dõdõu, ba oya ngawalõ wa lõ ahono’õ;
42 ba ha sambalõ
zoguna. No ituyu khõnia zi sõkhi andrõ Maria, lõ laheta khõnia da’õ. (Sin. 27, 4. Mat.
6, 33. Yoh. 6, 47. 33).
LUKA
FAZA 11
I.
Famahaõ ba wangandrõ. II. Tefondrondrongo wagandrõ. III. Fangorifi sobekhu ba huhuo
Yesu ba da’õ. IV. Itegu warizaio, ba wa lõ mamati, V. ba
ba wamini tõdõ andrõ. (A. 1—4: Mat. 6, 9—13.)
1 I. Ba i’alui naha wangandrõ ba
mangandrõ ia. Ba me no ibato, ba imane khõnia nifahaõnia, samõsa: He Tua, fahaõga
ba wangandrõ, si mane famahaõ Yohane nifahaõnia gõi, fõna. (F. 5, 33).
2 Ba imane khõra:
Na mangandrõ ami, ba mimane: He Ama! Yate’amoni’õ dõiu. Yatobali banua
fefu niha.
3 Si rugi õma, be’e khõma ero ma’õkhõ.
4 Ba efa’õ khõma horõma; ya’aga sa gõi, ma’efa’õ zala ba zi so sala khõma,
fefu. Ba bõi ohe ndra’aga ba wanandraigõ.
5 II. Ba imane khõra:
Ha niha ba khõmi, zi so si fahuwu khõnia, na mõi khõnia, na talu mbongi, na
imane khõnia: He le, be’e nifalaligu roti ma’ifu, ha tõlu uhalõ,
6 noa sa mõi khõgu
zi fahuwu khõgu, i’otarai kumoli, ba lõ hadia ia khõgu, õnia.
7 Hadia, iŵa’õ dania moroi si bakha:
Bõi busi dõdõgu, noa sa kumusi mbawandruhõ, ba no mõrõ sa’ae ba ngaigu ndraonogu;
tebai maoso ndra’o, ba wame’e khõu?
8 Uŵa’õ khõmi, he lõ’õ gõi ibe’e khõnia, lõ maoso ia,
me si fahuwu khõnia, ba maoso sa ia, me iforege wangandrõ, ba ibe’e khõnia, ha wa’oya zoguna khõnia. (F.
18, 5). (A. 9—13: Mat. 7, 7—11.)
9 Ba uŵa’õ khõmi: Mi’angandrõ, ba tebe’e khõmi. Mi’angalui, ba misõndra.
Mibokõbõkõ mbawandruhõ, ba tebokai khõmi.
10 Dozi sa sangandrõ,
ba manema, ba sangalui, ba isõndra, ba khõ zamõkõmõkõ bawandruhõ, ba
tebokai.
11 Ba ha niha ba khõmi
so’ono,
same’e
khõ nononia kara, na i’andrõ roti, ba ma same’e salahi gi’a ulõ, na i’andrõ gia?
12 ba ma same’e khõnia tongo, na i’andrõ gadulo manu?
13 Ba na ya’ami, si lõ sõkhi, mi’ila mibe’e game’ela si sõkhi ba
ndraonomi ba tenga mendrua manõ ibe’e Ama moroi ba zorugo Geheha ni’amoni’õ ba zangandrõ khõnia?
(A. 14—23: Mat. 9, 32—34; 12, 22—30. Mar. 3, 22—30.)
14 III. Ba ifofanõ
mbekhu si lõ hede. Ba tobali, me no aheta mbekhu andrõ, ba humede zi lõ hede
andrõ. Ba ahõlihõli dõdõ niha sato.
15 Ba so õsa ba khõra zanguma’õ: Moroi ba zalaŵa mbekhu,
Belesebu andrõ, wa ifofanõ mbekhu andrõ.
16 Ba so zanandraigõ ya’ia, la’andrõ dandra khõnia
moroi si yaŵa ba mbanua. (Mat. 12, 38).
17 Ba i’ila gera’erara, ba imane khõra:
Dozi õri, na no fabali dõdõ, ba adudu; ilangõ nomo si sambua si sambua.
18 Ba na no fabali gõi dõdõ Zatana, ba he
moroi wa’aro
mbanuania? me miŵa’õ, moroi khõ Mbelesebu, wa ufofanõ mbekhu andrõ.
19 Ba na moroi khõ Mbelesebu, wa ufofanõ
mbekhu andrõ, ba he moroi, wa lafofanõ iraonomi? Andrõ ya’ira zanguhuku ya’ami dania.
20 Ba na moroi ba duru Lowalangi, wamofanõgu
bekhu, ba noa sa’ae i’ondrasi ami banua Lowalangi andrõ.
21 Na manaro ba golayamania zabõlõ, si no
mangaró, ba ahono zi so khõnia.
22 Ba na so zabõlõ moroi khõnia, na ilaŵa
ia, ba ihalõ wangõnania, tõtõnafõnia, sabõlõ andrõ ba ifaosa nirabunia.
23 Ha niha zi lõ fa’awõ khõgu, ba no si fa’udu khõgu, ba ha niha
zi lõ mangozara, awõgu, ba no samazaewe. (Mar. 9. 40). (A. 24—26: Mat. 12,
43—45.)
24 Na iheta ia ba niha bekhu si ra’iõ, ba itõrõi danõ si
lõ idanõ, magalui sahono ia, ba me lõ isõndra, ba imane: Da’ufulido ba nomogu andrõ,
ba zi otarai ndra’o.
25 Ba na irugi, ba i’ila, no mubõzini ba no
muhaogõ.
26 Ba mõi ia, ihalõ awõnia mbekhu bõ’õ, si lõ sõkhi moroi khõnia,
fitu, ba mõi ira bakha, labali’õ omora da’õ no mege, ba tobali
tedou walõsõkhi gamozua niha andrõ, moroi ba mbõrõta. (Yoh. 5, 14. Heb. 6, 4—6;
10, 26 b. t.).
27 Ba me iŵa’õ da’õ, ba humede ndra
alawe, samõsa, ba niha sato, imane khõnia: Ya’ahowu dalu andrõ
sanabina ya’ugõ
fõna, awõ meme andrõ, nibadumõ õsi. (F. 1, 28. 48).
28 Ba imane: Ya’ia, ya’ahowu zamondrongo
taroma li Lowalangi ba same’e ba dõdõ. (Mat. 7, 21). (A. 29—32: Mat.
12, 38—42.)
29 IV. Ba me ato zi
hurufai ya’ia
niha, ba ibõrõtaigõ, imane: Niha si lõ sõkhi niha andre. La’andrõ dandra, ba lõ
labe’e
khõra dandra, baero dandra Yona andrõ.
30 Hulõ si mane Yona andrõ sa, me tobali
tandra ia ba mbanua Niniwe andrõ, si manõ gõi dania Nono Niha ba niha
andre.
31 Maoso dania razo ira alawe, moroi raya
no, na fanguhuku dania, ba zi so niha da’e, ba i’etu’õ hukura, me no i’otarai wondrege danõ,
ba wamondrondrongo fa’atuatua Zelomo andrõ, ba hiza, no tõra moroi khõ
Zelomo zi so ba da’e.
32 Maoso dania mbanua Niniwe andrõ, na fanguhuku
dania, udu niha andre, ba la’etu’õ hukura, me no lafalalini gera’erara, ba wangombakha Yona
andrõ, ba hiza no tõra moroi khõ Yona zi so ba da’e.
33 Lõ itunu wandru niha, ba ibe’e ba zi tobini, ma barõ
dumba yõu, ibe’e
ba naha wandru yaŵa, ena’õ oroma hagania ba zi mõi yomo. (F. 8,
16).
34 Fandru mboto hõrõu. Na atulõ hõrõu, ba
mohaga gõi mbotou ma’asambua, ba na si lõ sõkhi, ba sogõmigõmi gõi mbotou. (Mat. 6,
22).
35 Andrõ faigi, fa bõi ogõmigõmi haga andrõ,
si so ba dõdõu.
36 Ba na mohaga mbotou andrõ ma’asambua, na lõ hadia
ia ba khõnia zogõmigõmi, ba mohaga manõ fefu, hulõ na si gõna haga wondru ndra’ugõ.
37 V. Ba me fahuhuo
ia, ba i’andrõ
khõnia farizaio, samõsa, ena’õ mõi ia manga ahulõ khõnia. Ba mõi ia yomo,
manga. (Luk. 7, 36).
38 Ba ahõlihõli dõdõ warizaio andrõ, me i’ila, lõ ihõnagõ mombanõ
Yesu, me awena manga. (Mat. 15, 2 b. t. Mar. 7, 2 b. t.).
39 Ba imane khõnia So’aya: Ya’ami, farizaio ma’õkhṍ, mihaogõ gero mako ba
ero wiga, ba tánõ bakha khõmi, ba oi afõnu nirabu, awõ walõsõkhi. (Mat. 23, 25.
Tit. 1, 15).
40 He si lõ tõdõ! tenga ha samõsa zamazõkhi
ya’ia,
he tánõ baero ba he tánõ bakha? (Yes. 58, 7).
41 Mibe’e manõ ame’ela ba zi numana zi so
yaŵa, ba hiza, a’oi sa’ae sõkhi khõmi.
42 Ba alai ami farizaio andrõ, me mibe’e zambua ni’ofulu lõnga ba hõwa,
awõ ngawalõ gulegule fefu, ba lõ ba dõdõmi huku ba fa’omasi Lowalangi andrõ.
Ni’o’õ ena’õ zi sambalõ, ba tenga
gõi ni’ositengagõ
zi sambalõ. (Mat. 23, 23; 12, 7).
43 Alai ami, farizaio, me no omasi ami tánõ
fõna so ami ba zekola ba la’owai ami ba kade. (Mat. 23. 6. Mar. 12, 38 b.
t.).
44 Alai ami! me hulõ lewatõ si lõ oroma
ami, latõrõ niha, ba lõ la’ila. (Mat. 23, 27).
45 Ba itema linia sangila amakhoita, samõsa,
imane khõnia: He samahaõ, ya’aga gõi õ’o’aya, wanguma’õ da’õ.
46 Ba imane: Ya’ami gõi, sangila amakhõita,
alai ami, me mihare’õ ba niha noro, si lõ lokha lõ la’ohe, ba ya’ami, ba sara turumi lõ
mibabaya noro andrõ. (Mat. 23, 4).
47 Alai ami, me mifazõkhi dandra lewatõ
zama’ele’õ andrõ, ba ira tuami
fõna zamunu. (Mat. 23, 29 b. t.).
48 Ba tobali samaduhu’õ nilau ndra tuami
ami, oroma wa no omasi ami nilaura, ya’ira sa zamunu, ba ya’ami zamazõkhi tandra
lewatõ. (A. 49—51: Mat. 23, 34—36.)
49 Andrõ gõi imane fa’atuatua Lowalangi andrõ:
Ufatenge dania khõra zama’ele’õ ba sinenge, ba labunu õsa ba lagohi;
50 ena’õ te’alui ndro zama’ele’õ andrõ fefu, niduwagõ,
i’otarai
mbõrõta danõ, irugi niha andre, si sagõtõ;
51 i’otarai ndro Habeli, irugi
ndro Zakharia andrõ, nibunu ba gotaluara naha wame’e sumange gosali. Si
ndruhu, uŵa’õ
khõmi, te’alui
ia dania ba niha andre.
52 Alai ami, sangila amakhoita, me no mihalõ
wogoë wangila lala andrõ; ya’ami, ba lõ si mõi bakha, ba sedõna mõi bakha,
ba no misaisi. (Mat. 23, 13).
53 Ba me mofanõ ia ba da’õ, ba ibõrõtaigõ abua
sibai ba zangila amakhoita ba ba warizaio, ba lasekhegõ ia, oya ngawalõ lazofuzofu.
54 Latarogõ ia, ena’õ lasõndra hadia ia zi
sala linia. (F. 20, 20. Yoh. 8, 6).
LUKA
FAZA 12
I.
Famangelama ba wamini tõdõ ba ba wangata’ufi niha. II. Ba wa’omasi gana’a ba ba wa’abu dõdõ ba mbalazo.
III. Famarou dõdõ ba wa lõ mõrõ ba ba wa lõ farõi. IV. So dania wa’udusa, bõrõ Keriso. V.
Nitõngõni dandra.
1 I. Ba owulo
niha sato, ba ngafulu ngahõnõ, tobali lahundragõ nawõra, ba ibõrõtaigõ Yesu,
imane ba nifahaõinia ua: Mi’angelamaisi danõmõ roti ba warizaio andrõ,
famini tõdõ andrõ. (Mat. 16, 6). (A. 2—9: Mat. 10, 26—33.)
2 Lõ’õ sa hadia ia nibalugõ,
si lõ tebokai dania, ba lõ si tobini, si lõ te’ila dania.
3 Andrõ, ha wa’oya niŵa’õmi ba zogõmigõmi, ba
ba haga terongo, ba hadia niŵa’õmi ba dõgi dalinga, si bakha, ba ba dete nomo
yaŵa teturiagõ.
4 Ba uŵa’õ khõmi si fahuwu khõgu:
bõi mi’ata’ufi zamunu boto, ba
aefa õ, ba lõ la’ila mulau hadia ia.
5 Ba u’oroma’õ khõmi, ha niha ni’ata’ufimi; mi’ata’ufi zi tola manibo ba
narako, na no aefa ibunu. Si ndruhu, uŵa’õ khõmi, da’õ mi’ata’ufi.
6 Tenga lima
sagada la’amawa
ziliŵi nali? ba sambua lõ solifu Lowalangi da’õ.
7 Ba rozi mbu ba hõgõmi
gõi fefu, ba no mu’erai; bõi ata’u ami, no tohude ami moroi ba ziliŵi nali, he ŵa’ae oya ira, (Luk. 21,
18).
8 Ba uŵa’õ khõmi: Ha niha fefu
zamaduhu’õ
ya’o
ba niha, da’õ
nifaduhu’õ
Nono Niha gõi dania fõna mala’ika Lowalangi andrõ.
9 Ba ha niha
zangosilõ’õgõ
ya’o
ba niha, da’õ
ni’osilõ’õgõ fõna mala’ika Lowalangi andrõ
dania.
10 Ba ha niha fefu
zanandraŵaisi Ono Niha, ba ni’efa’õ khõnia da’õ; ba ha niha zanandraŵaisi
Eheha ni’amoni’õ, ba lõ te’efa’õ khõnia. (Mat. 12, 31
b. t.).
11 Ba na la’ohe ami ba walukhata
ba ba zalaŵa ba ba zolohe huku, ba bõi mi’abusi tõdõ he miwisa
ba hadia wamu’a,
ba hadia niŵa’õmi.
(Luk. 21, 14 b. t. Mat. 10, 19 b. t. Mar. 13, 11).
12 Eheha ni’amoni’õ sa dania zamahaõ ya’ami, ba da’õ sibai, hadia niŵa’õ.
13 II. Ba so zamõsa,
awõ niha sato andrõ, imane khõnia: He samahaõ, ŵa’õ khõ ga’agu, ena’õ mafaosa gõndrõita
zatua.
14 Ba imane khõnia:
He le! ha niha zamataro ya’o sanguhuku, ba ma samaosa ondrõita ba khõmi?
15 Ba imane khõra:
Mifaigi, mi’angelamaisi
wa’omasi
gana’a
fefu, alakha lõ fahõna, fa irugi aurifa si so andrõ. (Tim. I. 6, 7—10. Amaed.
23, 4).
16 Ba iŵa’õ khõra gamaedola,
imane: So niha so’ana’a, ba no abõlõ mbua nowinia.
17 Ba i’era’era tõdõnia, imane: He
uwisa, me lõ khõgu nahia ba wangirõ’õ bua nowigu?
18 Ba imane: Da’õ ulau: Ududugõ
halasagu, ba segebua moroi ba da’õ ufazõkhi, ba da’õ u’owuloi fefu mbua zinanõgu
ba hadia ia zi so khõgu.
19 Ba umane ba dõdõgu:
No fahõna khõu mbalazo, ya’ugõ tõdõgu, ha me uga fakhe lõ ahori; honogõ’õ, lau manga ba badubadu
hadia ia ba omusoi’õgõ!
20 Ba imane khõnia
Lowalangi: He sambõ era’era! bongī andre lahalõ nosou, ba nihõnamõ
andrõ, ba ha õkhõ mõi? (Sin. 39, 7. Yob. 27, 8).
21 Si manõ lala
zangozaragõ khõnia ana’a, si lõ ana’a ba khõ Lowalangi.
(Tim. I. 6, 17. Sin. 73, 25 b. t.). (A. 22—31: Mat. 6, 25—31.)
22 Ba imane ba
nifahaõnia: Andrõ uŵa’õ khõmi, bõi mi’abusi tõdõ noso, hadia
mbalazomi, ba bõi mi’abusi tõdõ mboto, hadia nukhami.
23 No ebua noso,
moroi ba mbalazo, ba no ebua mboto, moroi ba nukha.
24 Mitõngõni gaga,
lõ’õ
sa manaru ira ba lõ mamasi, lõ khõra lou ba lõ halasa, ba ibalazoi ira
Lowalangi; tenga no arõu tohude ami moroi ba wofo?
25 Ba ha niha ba khõmi
zangila mondrou’õ fa’anau nosonia samba si’u, na i’abusi tõdõ?
26 Ba na tebai gõi
ami ba wondrege zide’ide, ba hana wa mi’abusi tõdõ dánõ bõ’õ?
27 Mitõngõni ladari
mbõhõ andrõ, lõ’õ sa managu ba lõ manoso; uŵa’õ khõmi, lõ’õ gõi manõ nukha
Zelomo ba lakhõminia andrõ fefu, si mane nukha zi sara da’õ.
28 Ba na imanõ
Lowalangi wamonukha du’u ba danõ, si so ma’õkhṍ, nitibo’õ ba galitõ mahemolu,
ba tenga mendrua manõ imanõ khõmi, sambõ famati?
29 Ba ya’ami, ba bõi mi’alui hadia ni’a, hadia nibadu, ba bõi
fawuka dõdõmi.
30 Niha guli danõ
andre sa zangalui da’õ fefu, ba Amami andrõ, ba no i’ila, wa soguna khõmi
da’õ.
31 Ba mi’alui mbanuania, ba
tebe’e
nõnõnõnõ khõmi da’õ.
32 Bõi mi’ata’ufi, ya’ami, rorogõfõ gubalo,
si lõ atotó; noa sa fa’omasi Nama, khõmi dania mbanua andrõ. (F. 22,
29. Yes. 41, 10. 14).
33 Mi’amawa zi so khõmi, ba
mibe’e
ame’ela
ba zi numana. Mi’asogõ khõmi mbola si tebai obou, awõ girõgirõ si lõ ahorihori,
ba zorugo, si tebai irugi sanagõ ba si lõ ifakiko hama. (F. 16, 9: 18, 22. Mat.
6, 19. Heb. 10, 34).
34 Ba zi so girõgirõmi
sa, ba da’õ
gõi so dõdõmi dania. (Tim. I. 6, 19).
35 III. Bõi aefa’aefa mbõbõ talu ba lõwilõwimi,
ba bõi matemate wandrumi, (Efes. 6, 14. Fet. I. 1, 13. Mat. 5, 16),
36 ya hulõ niha
sombalombaloi sokhõ ya’ira ami, na mangawuli ia moroi ba walõŵa, ena’õ i’anema’õ labokai khõnia, na
so ia, na ibõkõ mbawandruhõ. (Mat. 25, 1—13).
37 Ya’ahowu zawuyu andrõ, na
lõ mõrõ ira i’ila
sokhõ ya’ira,
na so ia; si ndruhu niŵa’õgu khõmi, molembe ia dania, ifedadao ira ba mõi
ia ngoningonira. (Mat. 24, 25 b. t.).
38 Ba na so ia, na
no mõrõ niha ba ma na no aefa talu mbongi, ba na si manõ zui, i’ila, ba ya’ahowu ira. (Mar. 13,
35). (A. 39—46: Mat. 24, 43—51.)
39 Ba bõi zi lõ
aboto ba dõdõmi da’õ: Na no i’ila ena’õ sokhõ omo ha wa’alaŵa mbóngi so zanagõ,
ba lõ ifa’amõi
ba nomonia ena’õ.
(Tes. I. 5, 2).
40 Ba ya’ami gõi, mifa’anõ ami, na lõ midõnadõna
sa dania so Nono Niha. (F. 21, 34—36).
41 Ba imane khõnia
Fetero: He Tua, hadia, khõma õŵa’õ gamaedola andrõ, ba ma ba khõra fefu gõi?
42 Ba imane So’aya: Ha niha zatua
zangai halõŵõ, si lõ farõi si no atuatua, nibe’e zokhõ barõ mbawa
sangai halõŵõ khõnia, ba wame’e gõra, na inõtõ?
43 Ya’ahowu zawuyu andrõ, na
i’ila
sokhõ ya’ia,
na so ia, no i’o’õ zi manõ.
44 Si ndruhu niŵa’õgu khõmi, ibe’e barõ mbawania fefu
hadia ia zi so khõnia.
45 Ba na iŵa’õ ena’õ tõdõnia sawuyu no
mege: ”Mogasa so zokhõ ya’o”, ba na ibõrõtaigõ ibagobago zawuyu ira matua
ba sawuyu ira alawe, ba na mangamanga ia ba mamadumadu tuo ba mabumabu,
46 ba so dania zokhõ
sawuyu andrõ, na luo lõ idõnadõna, ba ha wa’alaŵa luo, ba lõ i’ila, ba i’õtõ dalu ba ibe’e gurakhania, awõ zi lõ
mamati.
47 Ba sawuyu andrõ,
si no mangila somasi zokhõ ya’ia, ba si lõ mangasiwai hadia ia ba si lõ molo’õ somasi zokhõ, ba la’abõlõgõ wamõzi. (Yak.
4, 17). 48 Ba ha niha zi lõ
mangila, ba ilau hadia ia zi gõna ia bõzibõzi, ba la’õnaigõ wamõzi ya’ia. Ba dozi, ha khõ zoya
labe’e,
ba oya lasugi khõnia, ba ha khõ zoya labe’e ba danga, ba oya gõi
la’andrõ
khõnia.
49 IV. Ba wolohe
alitõ ba guli danõ so ndra’o, ba omasido sibai, na no muhola ia ena’õ; (Yes. 4, 4)
50 ba so nibayagõ khõgu
dania, ba lõ ahono dõdõgu ibe’e, irege no awai.
51 Hadia, miwai ba
wolohe fa’atulõ
ba guli danõ so ndra’o! Tenga da’õ, uŵa’õ khõmi, ba wolohe fa’udusa mõi ndra’o. (Mat. 10, 34 b.
t.).
52 I’otarai da’e sa, ba fa’udu zi dalima, si ha
samba omo; fa’udu
zi datõlu ba zi darua, ba fa’udu zi darua ba zi datõlu.
53 Fa’udu nama khõ nono ba
fa’udu
nono khõ nama, ba ina khõ nono alawe ba ono alawe khõ nina, inania khõ numõnõ
ba umõnõ khõ ninania matuania.
54 V. Ba imane gõi
ba niha sato: Na mi’ila so lawuo moroi ba gahe mbanua, ba gaekhula luo, ba i’anema’õ mimane: So deu
dania, ba itõrõ zi manõ. (Mat. 16, 2 b. t.).
55 Ba na angi moroi
raya, ba mimane: Aukhu zino dania, ba itõrõ.
56 He ya’ami, samini tõdõ! amuata
danõ ba amuata mbanua, ba no mi’ila mihuku, ba inõtõ andre, ba he wisa wa lõ
mi’ila
mihuku?
57 Ba hana wa tenga
moroi ba dõdõmi manõ gõi mihuku, hadia zatulõ?
58 Na fao ami zi fa’udu khõu, we’amõi ba gumandru, ba
forege ba lala, ena’õ aefa ndra’ugõ khõnia, fa bõi isõbi ndra’ugõ khõ zanguhuku, ba
ibe’e
ba danga wazuri ndra’ugõ sanguhuku, ba ikuru’õ fazuri. (Mat. 5, 25 b. t.).
59 Uŵa’õ khõu, lõ’õ manõ aefa’õ ba da’õ, na so zi tosai si
sakefe, õmõu, si lõ mubu’a.
LUKA
FAZA 13
I.
Banua Galilaia andrõ, nibunu Wilato. II. Amaedola: Marafala. III. Famadõhõ fõkhõ
ndra alawe sakõi. IV. Amaedola: Tanõmõ lada ba tanõmõ roti. V. Famarou tõdõ ba
wangalui fangorifi ba mbanua furi. VI. I’e’esi Yeruzalema Yesu.
1 I. Ba so niha õsa,
me luo da’õ,
la’ombakha’õ khõnia mbanua
Galilaia andrõ, nifaruka Wilato do ba zumange andrõ khõra.
2 Ba itema lira,
imane khõra: Hadia, miwai ebua horõ mbanua Galilaia andrõ, moroi ba horõ mbanua
Galilaia bõ’õ
fefu, me no gõna ira da’õ?
3 Tenga da’õ, uŵa’õ khõmi; na lõ
mifalalini gera’erami sa, ba oi si manõ wa’atekikomi dania. (F.
19, 42 b. t.).
4 Ma si feleŵalu
andrõ, nilangõ malige andrõ ba Ziloa, si mate ba da’õ, hadia, miwai ebua
zalara, moroi ba zala niha bõ’õ fefu, banua Yeruzalema? (Neh. 3, 15).
5 Tenga da’õ, uŵa’õ khõmi; na lõ
mifalalini gera’erami sa, ba oi si manõ wa’atekikomi dania.
6 II. Ba iŵa’õ gamaedola andre: So
niha fõna, si so tõla marafala, nitanõ ba kabu nagu khõnia; ba mõi ia mamaigi bua
khõnia, ba lõ ni’ilania. (Yes. 5, 2. Yer. 8, 13. Mat. 21, 19).
7 Ba imane ba
zohalõŵõ ba kabu nagu: Hiza, no medõlu fakhe ae mõido, mamaigi bua ba marafala
andrõ, ba lõ ni’ilagu. Obõ ia: hana wa lõ guna danõ, ibe’e!
8 Ba itema linia
da’õ,
imane khõnia: He Tua, akha so ia na zi dõfi andre gõi, irege uko’o danõ ba mbõrõnia ba
irege ulau goboula,
9 ma atõ mowua ia
dania, ba na lõ’õ dania, ba obõ ia.
10 III. Ba mamahaõ
ia ba zekola, me luo sabato.
11 Ba hiza ndra
alawe si so bekhu wõkhõ, meweleŵalu fakhe ae. Ba no akõi ia, tebai manõ ifaõga
ia.
12 Ba me i’ila ia Yesu, ba humede
ia khõnia, imane: He alawe, yadõhõ wõkhõu,
13 ba itufa tanga
ba i’anema’õ adõlõ, ba isuno
Lowalangi.
14 Ba humede zatua
zekola andrõ, mofõnu ia, me mamadõhõ fõkhõ Yesu ba zabato, imane ba niha sato: Õnõ
ngaluo zi tola mohalõŵõ ita, ba ba da’õ mi’ae mifafadõhõ’õ wõkhõmi, ba bõi na luo
sabato. (Moz. II. 20, 9).
15 Ba itema linia
So’aya,
imane: He samini tõdõ! Tenga dozi ami midudu zaŵimi, ba ma kalidemi, ba zinga
naha gõ, ba mi’ohe
ba wamabadugõ idanõ khõnia, na luo sabato? (F. 14, 5).
16 Ba ma uwu
Gaberahamo andre, nifesu Zatana, hiza, no meweleŵalu fakhe, hadia lõ latoto’õ khõnia wesu andrõ ba
luo sabato?
17 Ba me iŵa’õ da’õ, ba oi aila zi fa’udu khõnia andrõ, ba
oi omuso dõdõ niha sato, ba nilaunia andrõ fefu, si no teturia. (A. 18—21:
Mat. 12, 31—34. Mar. 4, 30—33.)
18 IV. Ba imane: Ha
khõ fakhilikhili mbanua Lowalangi andrõ? Ha famaedo ube’e ia?
19 Ba mbua lada fakhilikhili ia, nihalõ
niha, nitibo’õnia
ba kabu khõnia, ba manõi ba tobali motõla, ba mangazuni wofo ba dalu mbanua ba
ndrahania.
20 Ba imane zui: Ha famaedo ube’e mbanua Lowalangi
andrõ?
21 Ba danõmõ roti
fakhilikhili ia, nihalõ ndra alawe, nifarukania ba zi tõlu yõu hamo, irege aisõ
ma’afefu.
22 V. Ba itõrõi
mbanua sebua, awõ mbanua side’ide, mamahaõ, isaŵa Yeruzalema. (Mat. 9,
35).
23 Ba so zanguma’õ khõnia: He Tua,
hadia, lõ ato zauri dania ba mbanua furi?
24 Ba imane khõra:
Miforege wangalui lala wanõrõ bawa gõli sise’ise andrõ. Ato sa, uŵa’õ khõmi, zangalui
dania fanõrõ, ba tebai. (Mat. 7, 13. 14. Fil. 3, 12).
25 Na no maoso sa’ae zokhõ omo andrõ, na
no ikusi mbawandruhõ, ba na ibõrõtaigõ baero so ami mamõkõ bawandruhõ, na
mimane: He So’aya,
bokai khõma! ba itema limi, imane khõmi: Lõ u’ila ha niha ami, he
moroi ami. (Mat. 25, 10—12).
26 Awena dania mibõrõgõ,
mimane: No mangamanga ndra’aga, no mamadu idanõ ndra’aga, ba zanehe ndra’ugõ, ba no mamahaõ
ndra’ugõ
ba newali khõma. (Mat. 7, 22 b. t.).
27 Ba imane dania: Uŵa’õ khõmi, lõ u’ila ha niha ami, he
moroi ami. Miheta ami khõgu, fefu zolau si lõ atulõ. (Mat. 25, 41).
28 Ba fege’ege dania ba da’õ ba fatangisa mboha,
na mi’ila
ndra Aberahamo, Iza’aki, Yakobo ba dozi sama’ele’õ andrõ, ba mbanua
Lowalangi andrõ, ba na mi’ila nitibo’õ baero ami. (Mat. 8,
11 b. t.).
29 Ba so dania
moroi ba gatumbukha ba moroi ba gaekhula, moroi yõu ba moroi raya, ba manga ira
ba mbanua Lowalangi andrõ.
30 Ba hiza, so zi
so furi, si mõi fõna dania, ba so zi so fõna, si mõi furi dania. (Mat. 19, 30).
31 VI. Ba ba da’õ sibai, ba so
warizaio õsa, lamane khõnia: Heta’õ, ufanõ ba da’e, ibunu’õ sa Herode.
32 Ba imane khõra:
Mi’ae
miŵa’õ
khõ nasu gatua andrõ: Hiza, ufofanõ mbekhu ba ulau mamadõhõ fõkhõ ma’õkhṍ ba mahemolu, ba ba zi
dua wongi, ba urugi wondrege.
33 Ba lõ tola lõ mukolido
ma’õkhṍ ba mahemolu ba ba zi
dua wongi, me no lõ tola mate zama’ele’õ, na tenga ba Yeruzalema.
34 He Yeruzalema!
He Yeruzalema! samunu sama’ele’õ, sanebu kara nifatenge khõnia! ha me uga sa’ae u’owuloi mena’õ nonou, si mane
sifagelo, na i’owuloi
nononia barõ gafi, ba lõ sedõna ami. (Mat. 23, 37 b. t.).
35 Hiza, lõ’õ sa’ae nahami dania. Õeŵa’õ khõmi, lõ’õ manõ sa’ae mi’ila ndra’o, irege miŵa’õ dania: Ya’ahowu zi so andrõ, ba
dõi Zo’aya!
(F. 19, 37. 38. Mat. 21, 9).
LUKA FAZA 14
I. Famadõhõ fõkhõ zabao talu andrõ. II. Fanenaŵa fayaŵasa.
III. Amaedola: Fatomesa. IV. Ifobawa lala Yesu ba zolo’õ ya’ia
ena’õ.
1 I. Ba me mõi ia ba nomo
zalaŵa warizaio manga, ba luo sabato, ba so ira gõi ba latarogõ ia. (F. 11, 37.
54).
2 Ba hiza niha, samõsa,
sabao talu, fõnania.
3 Ba humede Yesu, imane ba
zangila amakhoita andrõ ba ba warizaio: Hadia, tola lafadõhõ wõkhõ ba luo
sabato, ma lõ’õ? Ba lõ hedehedera. (F. 6, 9. Mat. 12, 10 b.
t.).
4 Ba ibabaya zofõkhõ andrõ,
ifadõhõ wõkhõnia, ba ifofanõ.
5 Ba humede ia khõra,
imane: Ha niha ba khõmi, na aekhu ba mba’a nononia, ba ma saŵinia, si lõ
i’anema’õ manõbi yaŵa ya’ia, na luo sabato? (F. 13, 15).
6 Ba tebai labu’a da’õ. (F. 13, 17).
7 II. Ba ilau gamaedola ba nikaoni andrõ,
me no ifaigifaigi, wa lafahulõ naha tánõ si yaŵa, imane khõra: (Mat. 23, 6).
8 Na so zogaoni ya’ugõ ba walõŵa, ba bõi dadao ba
naha tánõ si yaŵa, ma ta’ila so nikaoninia salaŵa moroi khõu,
(Amaed. 25, 6. 7)
9 ba na so zogaoni ya’ami, ba imane khõu: Fonaha da’e, ba ibõrõtaigõ aila ndra’ugõ wedadao tánõ si tou sibai.
10 Na lakaoni ndra’ugõ, ba ae dadao ba naha tánõ
si tou sibai, ena’õ, na so zogaoni ya’ugõ, ba imane khõu: Fa’ese’õ miyaŵa le! ba awena tefosumange
ndra’ugõ fõna nawõu ba wemanga fefu. (F. 18, 14.
Mat. 23, 12).
11 Dozi sa, ha niha zamali’õ salaŵa ya’ia, da’õ ni’ide’ide’õ, ba ha niha zangide’ide’õ ya’ia, da’õ nibe’e salaŵa.
12 Ba imane gõi ba zogaoni ya’ia andrõ: Na õkaoni manga niha
si hulõ wongi, ba ma na owi, ba bõi kaoni zi fahuwu khõu, ba ma talifusõu, ba
ma si tenga bõ’õmi, ba ma banuami so’ana’a, fa bõi lakaoni gõi ndra’ugõ mangawuli, ba õtema zulõ.
(Mat. 5, 46 b. t.).
13 Na fatome ndra’ugõ, ba kaoni zi numana ba
sagabõda ba sogombuyumbuyu ba sagau’a, (Amaed. 3, 27. Yes. 58, 7),
14 ba ya’ahowu ndra’ugõ, lõ’õ sa khõra sulõ khõu, ba tesulõni
khõu ba wemaoso niha satulõ andrõ dania. (Mat. 6, 4; 25, 35 b. t.).
15 III. Ba me irongo da’õ si samõsa, awõra ba wemanga,
ba imane khõnia: Ya’ahowu zi manga ba mbanua
Lowalangi andrõ. (F. 13, 29. Fam. 19, 9).
16 Ba imane khõnia: So niha
si fatome, owuloa sebua khõnia, ato nikaoni. (Mat. 22, 2 b. t.).
17 Ba ifatenge zawuyunia, me
inõtõ gowuloa, ba wanguma’õ ba nikaoni andrõ: Mi’aine, no awai.
18 Ba labõrõtaigõ la’andrõ aefa ira, ha sara dõdõ
manõ fefu. Imane khõnia si fõfõna: So ni’õligu benua, ba lõ tola lõ mõido
mufaigi, u’andrõ khõu, efa’õ ndra’o.
19 Ba imane si samõsa: So ni’õligu õrõbao, fulu nga’eu, ba mõido mutandraigõ; u’andrõ khõu, efa’õ ndra’o.
20 Ba si samõsa, ba imane:
No mangowaludo, ba andrõ tebai mõi ndra’o. (Moz. V. 24, 5. Kor. I. 7,
29—35).
21 Ba ifuli ia sawuyu no
mege, i’ombakha’õ da’õ khõ zokhõ ya’ia. Ba mofõnu zatua baomo andrõ
ba imane khõ zawuyunia andrõ: Ta’ita’i ae ba newali misa, ba mbanua,
ba fasao yomo ba da’e zi numana ba sagabõda ba sagau’a ba sogombuyumbuyu.
22 Ba imane sawuyu andrõ: He
Tua, no u’o’õ niŵa’õu, ba so na naha.
23 Ba imane tua andrõ khõ
zawuyu: Ae ba lala ba ba zinga gõli misa, ba farou dõdõra ba we’amõi yomo, ena’õ afõnu nomogu.
24 Uŵa’õ sa khõmi, samõsa lõ’õ dania si manga ba watomesa
andrõ khõgu, niha si tohõna mukaoni andrõ.
25 IV. Ba ato zi fao khõnia ba lala niha,
ba ibali’õ ia, imane khõra:
26 Na so zangondrasi ya’o, ba na tenga si fa’udu khõ namania ba khõ ninania
ba khõ wo’omonia ba ba ndraononia ba ba dalifusõnia matua
ba ba dalifusõnia alawe ba ba nosonia na i, ba tebai nifahaõgu ia. (F. 18, 29
b. t. Mat. 10, 37 b. t.).
27 Ha niha zi lõ molu’i rõfania, ba wolo’õ ya’o, ba tebai nifahaõgu. (F. 9,
23).
28 Ha niha sa ba khõmi, sedõna
mangotomosi malige, si lõ dumadao ua mangerai balazo, na irugi, ba wamalua ya’ia?
29 Fa bõi labõrõtaigõ wango’aya ya’ia dozi samaigi, na no ifobõrõ,
ba na tebai i’asiwai dania, fa bõi lamane:
30 No ibõrõtaigõ wotomo niha
da’õ, ba tebai i’o’ozui.
31 Ma ha niha razo sedõna
manuŵo razo bõ’õ, si lõ dumadao ua manguhuhuo’õ, na tola ifaondragõ
zamaondragõ ya’ia, si dua wulu ngahõnõ niha,
na ha fulu ngahõnõ khõnia?
32 Ba na tebai, ba ifatenge
zinenge, fatua arõu na zi samõsa, i’andrõ wangatulõ.
33 Ba si manõ gõi ami fefu,
ha niha zi lõ mangositengagõ fefu hadia ia zi so khõnia, ba tebai nifahaõgu ia.
(Mat. 13, 44).
34 Si sõkhi sa nasio, ba na
taya wa’asi’asi nasio gõi, ba hadia labe’e fangazõkhi. (Mat. 9, 50. Mat.
5, 13).
35 Lõ gunania ba danõ ba lõ’õ goi gunania fangatabõ zinanõ;
tetibõ manõ ia. Si so tõgi dalinga ba wamondrongo, ba yamufondrondrongo!
LUKA FAZA 15
Amaedola: I. Biribiri selungu ba hua suku saekhu. II. Ono
selungu.
1 I. Ba oi la’ondrasi ia sanema beo ba sebua
horõ, ba wamondrondrongo huhuonia. (F. 5, 29 b. t.).
2 Ba kumõkõkõkõ warizaio ba
sangila amakhõita, lamane: Ifa’amõi khõnia zebua horõ da’õ ba orudu manga ia khõra. (F.
7, 34. 39).
3 Ba ilau khõra gamaedola
andre, imane:
4 Ha niha ba khõmi zi so
biribiri, otu nga’eu, ba na elungu zageu, hadia lõ
irõi ba danõ si mate zi siŵa wulu a siŵa, ba i’o’õ zi sageu andrõ, irege isõndra?
(Mat. 18, 12. 13. Sin. 119, 176).
5 Ba na no isõndra, ba i’angalisigõ, omuso dõdõnia, (Yes.
40, 11),
6 ba na irugi yomo, ba
ikaoni zi fahuwu khõnia, awõ zi fahatõ omo khõnia, imane khõra: Akha omuso dõdõmi,
awõgu, me no usõndra mbiribirigu andrõ, si no elungu andrõ?
7 Uŵa’õ khõmi, si manõ gõi wa’omuso dõdõ ba zorugo, ba niha,
samalalini era’era, he ha samõsa, moroi ba wa’omuso dõdõ ba zi siŵa wulu a siŵa,
si lõ moguna famalalini era’era. (F. 5, 32).
8 Ba heza so ndra alawe, si
so hua suku, fulu nga’õrõ, ba na aekhu zagõrõ khõnia,
hadia, lõ itunu wandru, ba lõ ibõzini nomo, ba lõ iforege wangalui, irege isõndra?
9 Ba na no isõndra, ba
ikaoni ndra alawe si fahuwu khõnia, awõ zi fahatõ omo khõnia ba imane: Akha omuso
dõdõmi, awõgu, me no usõndra hua suku andrõ, si no aekhu.
10 Uŵa’õ khõmi, si manõ wa’omuso dõdõ ba zanehe mala’ika andrõ, ba zorugo, ba niha,
samalalini era’era, he ha samõsa.
11 II. Ba imane: So niha fõna, si so ono
matua, darua.
12 Ba imane si akhi khõ
nama: He ama, be’e khõgu dána khõgu gana’a andrõ. Ba ifaosa khõra zi so
andrõ.
13 Ba lõ ara furi õ, ba i’ozaragõ fefu hadia ia si akhi
nono andrõ no mege, ilau mofanõ, isaŵa danõ sarõu ba ba da’õ ihori gana’ania, manibo manõ ia. (Amaed.
23, 21).
14 Ba me no ihori fefu hadia
ia, ba itõrõ lofo sabõlõbõlõ danõ andrõ ma’asagõrõ, ba ibõrõtaigõ lõ
balazo khõnia.
15 Ba mõi ia mu’olembai niha ba danõ andrõ, samõsa,
manga gazi; ba ifatenge ia da’õ ba mbenuania, ba wokubaloi
bawi.
16 Ba omasi ia ifo’õsi dalunia lõlõ mbanio, õ
mbawi, ba lõ same’e khõnia.
17 Ba i’era’era tõdõnia ba imane: Ha wa’ato zangai halõŵõ khõ namagu,
si lõ ambõ õ, ba ya’o, ba tekiko wa’olofo ba da’e. (Moz. V. 30, 1 b. t.).
18 Damaoso ndra’o, mõido khõ namagu ba umane khõnia:
He ama! no ufazõkhi horõ ba zorugo ba fõnau, (Eser. 9, 6. Sin. 51, 6),
19 tenga sa’ae si nangea laŵa’õ onou ndra’o, akha hulõ zi manga gazi ndra’o khõu, samõsa.
20 Ba maoso ia, mõi ia khõ
namania. Ba me arõu ia na, ba i’ila sa’ae ia amania, ba ahakhõ dõdõ,
fagohi ia, italagui mbagi, fa’ago bawa ia khõnia. (Yer. 3,
12).
21 Ba imane khõnia ono: He
ama, no ufazõkhi horõ ba zorugo ba fõnau, tenga sa’ae si nangea laŵa’õ onou ndra’o.
22 Ba imane ama ba zawuyunia:
Mihalõ mbaru luo si sõkhi andrõ ba mibe’e barunia, mibe’e laeduru ba durunia ba
badagahe ba gahenia, (Yes. 61, 10. Fam. 3, 18),
23 ba mihalõ nono zaŵi nibula
andrõ, mitaba ba ta’ā, akha omuso dõdõda,
24 me no ifuli auri nonogu
andre, si no mate, no elungu ia, ba no musõndra. Ba ibõrõtaigõ omuso dõdõra.
(Efes. 2, 1—5).
25 Ba no so ba nowi nononia
si a’a. Ba me ifuli ia me ahatõ ia ba nomo, ba
irongo wanuno ba folaya.
26 Ba humede ia khõ zawuyu,
isofu khõnia hadia da’õ.
27 Ba imane khõnia da’õ: No so nakhiu andrõ, ba no
ifataba’õ nono zaŵi nibula andrõ amau, me no mangawuli
ia khõnia, me lõ si gõna ia hadia ia.
28 Ba mofõnu ia ba lõ edõna
mõi ia yomo. Ba mõi tou namania, ifarou dõdõnia.
29 Ba itema li namania,
imane: Hiza, ha me uga fakhe enoniu ndra’o, ba lõ urai usaŵo goroisamõ,
ba khõgu lõ õrai õbe’e nono mbiribiri, ena’õ omuso dõdõgu, awõ zi fahuwu khõgu.
30 Ba me no so nonou andrõ,
si no mangohori ana’ania, awõ zohorõhorõ, ba no õfataba’õ khõnia nono zaŵi nibula andrõ.
(Amaed. 29, 3).
31 Ba imane khõnia: He onogu,
si lõ tebulõ khõgu ndra’ugõ, ba hadia ia fefu zi so khõgu
ba khõu.
32 Ba somuso tõdõ sa ita ena’õ, sowuawua tõdõ, me no ifuli auri
nakhiu andrõ, si no mate; no elungu ia, ba no musõndra.
LUKA FAZA 16
I. Satua zangai halõŵõ, si lõ atulõ tõdõ. II. Niha so’ana’a
ba niha si numana, sotõi Lazaro.
1 I. Ba imane gõi ba nifahaõnia:
So niha so’ana’a fõna, si so satua zangai halõŵõ;
ba te’adugõ da’õ khõnia, ihori gana’ania.
2 Ba humede ia khõnia,
imane khõnia: Hana wa si manõ nirongogu khõu? Ombakha’õ he wisa wangaimõ halõŵõu andrõ,
tebai sa’ae satua zangai halõŵõ ndra’ugõ.
3 Ba imane dõdõnia satua
zangai halõŵõ andrõ: He uwisa? ihetado sa satua zangai halõŵõ sokhõ ya’o; tebai mogo’o tanõ ndra’o ba ailado mangandrõngandrõ bõli
gõgu.
4 U’ila he uwisa, ena’õ lafa’amõido yomo khõra, na ahetado
satua zangai halõŵõ.
5 Ba idozigõ zo’õmõ khõ zokhõ ya’ia, wehede khõra, ba imane ba
zi fõfõna andrõ: Ha wa’ebua gõmõu khõ zokhõ ya’o?
6 Ba imane: Otu lauru fanikha.
Ba imane khõnia: Halõ zuramõ, dadao, ba ta’ita’i sura lima wulu.
7 Ba imane ba zi samõsa: Ba
ya’ugõ, ha wa’ebua gõmõu? Ba imane: Otu
ngasoë fakhe. Imane khõnia: Halõ zuramõ ba sura ŵalu ngafulu.
8 Ba isuno sokhõ zatua
zangai halõŵõ andrõ, si lõ atulõ tõdõ, me no i’onekhesi. Me no onekhe nono
niha guli danõ andre, moroi ba nono haga andrõ, ba khõ nawõra andrõ. (Efes. 5,
8).
9 Ba uŵa’õ khõmi, mihuwu khõmi niha, ana’a si lõ atulõ andrõ, ena’õ lafa’amõi ami ba nose andrõ ba mbanua
furi, na no ahori ia. (F. 12, 33. Mat. 25, 35 b. t.).
10 Ha niha zi lõ farõi ba
wondrege zide’ide andrõ, ba lõ’õ gõi farõi ba zebua, ba ha
niha zofaya ba wondrege zide’ide andrõ, ba mofaya gõi ba zebua.
(F. 19, 17).
11 Ba na mofaya ami ba gana’a si lõ atulõ andrõ, ba ha niha
zame’e ba dangami si ndruhu andrõ?
12 Ba na no mofaya mege ami
ba zi tenga khõmi, ba ha niha zame’e khõmi si ndruhu khõda?
13 Na sangai halõŵõ, ba samõsa
lõ sangila faoma i’o’õ, na darua zangoni ya’ia; ma fa’udu ia ba zi samõsa, ba i’omasi’õ zi samõsa, ba ma i’o’õ li zi samõsa, ba i’ositengagõ zi samõsa; tebai
enoni Lowalangi ami, ba enoni gana’a gõi. (Mat. 6, 24).
14 Ba larongo gõi da’õ fefu farizaio andrõ somasi
ana’a, ba la’o’aya ia. (Mat. 23, 14).
15 Ba imane khõra: Ya’ami mibu’abu’a ba hulumi zi lõ sõkhi ba
zanehe niha, ba Lowalangi zangila tõdõmi; hadia zebua ba niha, ba ni’ogorofi sa ba Lowalangi. (F.
18, 9 b. t.).
16 Irugi Yohane andrõ, ba
oroisa ba sama’ele’õ, ba i’otarai da’õ, ba teturiagõ mbanua
Lowalangi andrõ, ba dozi lasõndragõ ira bakha. (Mat. 11, 12. 13).
17 Ba ofõna adudu mbanua si yaŵa,
awõ danõ, atõ awu’a zambua tandra wamabali andrõ,
ba goroisa andrõ. (F. 21, 33. Mat. 5, 18).
18 Na so zanibo ngambatõnia
ba na ihalõ dánõ bõ’õ, ba sohorõ da’õ. Ba ha niha zangai nitibo’õ ndra matua, ba sohorõ. (Mat.
5, 32; 19, 8. 9).
19 II. Ba so me fõna niha so’ana’a, sobaru baru luo manõ ba muko
si sõkhi sibai, ero ma’õkhõ i’omusoi’õ manõ dõdõnia, lõ ambõ’ambõ hadia ia. (Yoh. 5, 5. Yoh.
I. 2, 16).
20 Ba so gõi zi numana,
Lazaro dõi, nitou’õ barõ mbatõnia, oi gigimõ.
21 Ba omasi da’õ ihalõ õnia zi lõ a’oi ba wemanga zo’ana’a andrõ. Ba so gõi nasu,
lafelafelai gigimõnia andrõ.
22 Ba ha samuza ma’õkhõ, ba mate zi numana andrõ,
ha la’ohe ia ba gaheta Gaberahamo mala’ika. Ba mate gõi zo’ana’a no mege, ba lako’o. (Heb. 1, 14. Mat. 8, 11. Yoh.
21, 23 b. t. Sin. 73).
23 Ba ba mbanua tou, ba ifaõga
hõrõnia, me no i’ila wa’afõkhõ, ba i’ila Gaberahamo, ba zarõu, awõ
Lazaro no mege, ba gahetania.
24 Ba mu’ao ia, imane: He Tuagu,
Aberahamo! hakhõsi tõdõ ndra’o, ba fatenge Lazaro andrõ, ena’õ i’ungugõ zara nuwu durunia ba
nidanõ, ba i’okafui lelagu, me no afõkhõ khõgu ba holahola
galitõ andre. (Mar. 3, 43 b. t.).
25 Ba imane Aberahamo: He
onogu, tõrõtõrõ tõdõu, wa no õtema zi sõkhi andrõ, tána khõu, gõtõ we’asomõ ba guli danõ, ba si manõ
gõi wa no itema zi lõ sõkhi andrõ Lazaro; ba iada’e, ba terara dõdõnia ba da’e, ba khõu, ba fa’afõkhõ. (Sin. 17, 14. 15).
26 Ba baero õ fefu, ba no mu’a’aro’õ gohokoho sebua ba gotaluada,
ena’õ tebai latõrõ sedõna mõi ba khõmi, soroi da’e, ba tebai gõi zi otarai moroi
sa khõmi, si mõi ba da’e ena’õ.
27 Ba imane: Ba u’andrõ khõu Tua, ena’õ õfatenge ia ba nomo namagu,
so na sa dalifusõgu, dalima,
28 ena’õ ifaduhu’õ khõra, fa bõi mõi ira gõi ba
naha wa’afõkhõ andre.
29 Ba imane Aberahamo: So khõra
zura Moze ba sura zama’ele’õ andrõ; ndramufondrondrongo da’õ. (Yes. 8, 20. Yoh. 5, 39).
30 Ba imane: Ai lõ’õ Tuagu Aberahamo, ha na mõi khõra
zi otarai zi no mate, awena lafalalini gera’erara.
31 Ba imane khõnia: Na lõ
lafondrondrongo li Moze, awõ li zama’ele’õ, ba lõ’õ gõi mamati ira, na so zi
maoso moroi ba ngai zi mate. (Yoh. 11, 44. 53; 12, 9. 10).
LUKA FAZA 17
I. Famangelama ba wangala andrõ. II. Ni’efa’õ
zala dalifusõ. III. Abõlõ wamati, he no ide’ide. Bõi tasuno ita. IV. Famadõhõ fõkhõ zobou auri, si
dafulu. V. Ha wa’ara alua mbanua Lowalangi
andrõ.
1 I. Ba imane ba nifahaõnia:
Tebai sa lõ fangala andrõ, ba alai zamobõrõ ya’ia! (Mat. 18, 6. 7).
2 Mohare ia, na labe’e gowe zalaŵa ba mbaginia ena’õ, ba na lahanigõ ia ba nasi,
moroi i’alani zamõsa zide’ide andrõ.
3 II. Mifaigifaigi dõdõmi! Na mosala dalifusõu,
ba tegu ia, ba na mangesa dõdõnia, ba efa’õ khõnia. (Mat. 18, 15 b. t.).
4 Ba he mewitu ma’õkhõ mosala ia khõu, ba na
mewitu ifuli ia khõu, ba imane: Mangesa dõdõgu; ba efa’õ khõnia. (Mat. 18, 21. 22).
5 III. Ba lamane sinenge andrõ khõ Zo’aya: Dou’õ wamatima! (Mar. 9, 24).
6 Ba imane So’aya: Na so khõmi wamati, ezai
si samba ngawua bua lada, ena’õ, ba miŵa’õ ena’õ ba marafala andrõ: Deha’õ ba fawu’a’õ, tanõ’õ ba nasi, ba ifondrondrongo
limi. (Mat. 17, 20).
7 Ba ha niha ba khõmi zi so
sawuyu, samakumaku ba laza, ba ma sokubaloi urifõnia, hadia, na i’otarai nowi, hadia, imane khõnia;
Dõlõ’õ ba da’e, lau manga!
8 Hadia, lõ imane; Asiwai gõgu,
ba olembe ba halõhalõ khõgu hadia ia, irege aefa manga ndra’o, ba awena dania manga ndra’ugõ? (F. 12, 35. 37).
9 Hadia, i’andrõ saoha gõlõ khõ zawuyu
andrõ dania, me no i’o’õ hadia niŵa’õ khõnia?
10 Si manõ gõi ami, na no
ahori mi’o’õ hadia ia niŵa’õ khõmi, ba mimane: Sawuyu si lõ
guna ndra’aga, hadia gõmõma halõŵõ, da’õ nihalõma. (Yoh. 22, 2. 3; 41,
2).
11 IV. Ba me isaŵa Yeruzalema, ba itõrõ dalu
danõ Zamaria ba talu danõ Galilaia.
12 Ba irugi mbanua side’ide, ba lala, ba falukha ia
zobou auri, ira matua, dafulu; lo lahatõ’õ ira, (Moz. III. 13, 45. 46).
13 Ba mu’ao ira, lamane: He Yesu, samahaõ,
hakhõsi tõdõ ndra’aga!
14 Ba me i’ila ira, ba imane khõra: Mi’ae mi’oroma’õ ami ba gere. Ba tobali barõ
we’amõi andrõ, ba dõhõ wõkhõra. (F. 5, 13. 14.
Moz. III. 14, 2 b. t.).
15 Ba si samõsa, me i’ila, no dõhõ, ba ifuli ia, i’ebua’õ linia wanuno Lowalangi,
16 ituhi danõ fõnania,
wangandrõ saoha gõlõ khõnia; ba Dawa Zamaria da’õ. (Luk. 10, 33).
17 Ba humede Yesu, imane:
Hadia, tenga dafulu ira zi dõhõ fõkhõ? heza so zi dasiŵa?
18 Hadia, lõ ni’ilada zangawuli, ba wamosumange
Lowalangi, baero niha bõ’õ andrõ?
19 Ba imane khõnia: Faoso, fuli’õ, no i’orifi’õ famatimõ andrõ. (F. 8, 48).
20 V. Ba me lasofu khõnia farizaio, ha wa’ara alua mbanua Lowalangi andrõ,
ba itema lira, imane: Na alua mbanua Lowalangi andrõ, ba lõ ebua nininini; (F.
19, 11. Hal. zin. 1, 6. Yoh. 18, 36);
21 Lõ’õ sa laŵa’õ dania: Ya’e ia, ba ma: hiza, ba da’õ. Hiza sa, banua Lowalangi
andrõ, ba no so ba khõmi. (Rom. 14, 17).
22 Ba imane khõ ndra nifahaõ:
Irugi luo dania, ba omasi ami mi’ila mbaŵa Nono Niha andrõ, mato
ma’õkhõ, ba lõ falukha mi’ila.
23 Ba lamane khõmi dania:
Hiza! Ya’e! Ba bõi mi’ae’e, bõi mi’o’õ. (F. 21, 8. Mat. 24, 23—27).
24 Hulõ si mane gari mbanua
andrõ sa, si otarai wondrege mbanua, sihaga irugi wondrege tánõ sa, si manõ gõi
Nono Niha dania, na baŵania andrõ.
25 Ba lõ tola lõ oya itaha ua
famakao ba latibo’õ ia niha andre. (Mat. 16, 21).
26 Ba hulõ si mane me luo
Noakhi, si manõ gõi dania na baŵa Nono Niha andrõ. (Mat. 24, 36).
27 Mangamanga ira, labadubadu
hadia ia, mangowalu ira ba mõi nihalõ, irugi luo andrõ, me mõi yaŵa Noakhi ba
nowo andrõ; ba so wa’anõnõ danõ andrõ ba tekiko ira
fefu ibe’e.
28 Hulõ si mane me luo Loti:
mangamanga ira, mamadumadu hadia ia, mamawamawa hadia ia ba mowõliwõli, mananõnanõ
sinanõ ira ba mangotomotomosi omo. (Moz. I. 18, 20; 19, 24 b. t.).
29 Ba me luo iheta ia Loti
ba Zodoma andrõ, ba moteu alitõ ba talõ balera moroi ba mbanua si yaŵa ba
ifakiko ira fefu.
30 Si manõ gõi dania, na luo
to’ele Nono Niha.
31 Ba na luo da’õ dania, ba na so zi so yaŵa ba
dete nomo, ba yomo so gamagamania, ba bõi yamõi tou, ba wangai ya’ia, ba si so ba nowi, ba si manõ
gõi, bõi yamufuli ia furi. (Mat. 24, 17. 18).
32 Mitõrõtõrõ tõdõmi wo’omo Loti andrõ! (Moz. I. 19,
26). 33 Ha niha zangalui nosonia,
khõnia aetu ia, ba ha niha zaetu noso, da’õ zangorifi ya’ia. (F. 9, 24).
34 Uŵa’õ khõmi, darua zi faedo mõrõ,
na bóngi da’õ, samõsa ni’ohe, ba si samõsa, ba nirõi.
(Mat. 24, 40 b. t.).
35 Darua zorudu wanutu fakhe,
samõsa ni’ohe, ba si samõsa, ba nirõi.
36 Darua zi so ba nowi, samõsa
ni’ohe, ba si samõsa, ba nirõi.
37 Ba latema linia, lamane khõnia:
Heza, Tua? Ba imane khõra: Ba zi so amatela, ba da’õ gõi owulo moyo. (Mat. 24,
28).
LUKA
FAZA 18
I.
Amaedola. Sanguhuku si lõ atulõ. II. Farizaio ba sanema beo. III. Ifahowu’õ ndraono Yesu. IV.
Ono matua andrõ, sebua ana’a. V. Ihõnagõ i’ombakha’õ Yesu wamakao ya’ia. VI. Famadõhõ fõkhõ
hõrõ zau’a.
1 I. Ba ilau khõra
gamaedola, ba wangoroma’õ wa lõ tola lõ fadoro wangandrõ, wa bõi
atage, (Rom. 12, 12. Efes. 6, 18. Kol. 4, 2. Tes. I. 1, 5. 17),
2 imane: So me fõna
zanguhuku ba mbanua, lõ i’ata’ufi Lowalangi, ba lõ ba dõdõnia hadia niŵa’õ niha.
3 Ba so lakha mbanua
ba mbanua andrõ, ba mõi da’õ khõnia, imane: Tolodo ba zi fa’udu khõgu andrõ. (Moz.
II. 22, 22 b. t. Yes. 1, 17).
4 Ba ara lõ edõna
ia. Ba dania, ba imane dõdõnia: He lõ u’ata’ufi Lowalangi ba he lõ
ba dõdõgu hadia niŵa’õ niha,
5 ba edõnado zui utolo
lakha mbanua andrõ, me ifakao ndra’o, fa bõi afõkhõ hõgõgu ibe’e, na lõ ibatobato we’amõi.
6 Ba imane So’aya: Mifondrondrongo,
hadia niŵa’õ
zanguhuku andrõ, si lõ atulõ tõdõ. 7 Ba hadia, lõ itolo Lowalangi nitutuyunia andrõ, si’angarõfi li ya’ia bongi ma’õkhõ; ba hadia arõrõ
ia ba khõra? (Sin. 55, 17. 18).
8 Uŵa’õ khõmi, itolo ira, lõ
ara sibai. Ba na so Nono Niha, hadia falukha ia maõ wamati ba guli danõ? (Sin.
145, 18. 19).
9 II. Ba so õsa
zanguma’õ
tõdõra satulõ ira, abe’e dõdõra ba khõra, ba la’ositengagõ dánõ bõ’õ, ba ilau gõi
gamaedola ba da’õ, imane: (F. 16, 15).
10 Darua zi mõi miyaŵa
ba gosali, niha, farizaio zi samõsa ba sanema beo zi samõsa.
11 So warizaio andrõ,
imane wangandrõ: He Lowalangi, u’andrõ saoha gõlõ khõu, me tenga si mane niha bõ’õ ndra’odo, tenga si mane
sorabu, ba tenga si mane sohorõ, ba tenga gõi si mane sanema beo andrõ. (Yes.
58, 2 b. t.).
12 Mendrua zi samigu
mamoni ba gõ ndra’o, ba ube’e zambua ni’ofulu zi so khõgu fefu.
(F. 11, 42. Mat. 9, 14).
13 Ba sanema beo
andrõ, ba no so ba zarõu, lõ’õ gõi edõna ia ifaõga hõrõnia miyaŵa ba zorugo,
ibõzi manõ dotonia, imane: He Lowalangi, hakhõsi tõdõ ndra’o, si no ebua horõ.
(Eser. 9, 6).
14 Uŵa’õ khõmi, satulõ da’õ, me mangawuli ia
mitou ba nomonia, moroi ba zi samõsa Dozi sa, ha niha zangebua ya’ia, da’õ ni’ide’ide’õ, ba ha niha zangide’ide’õ ya’ia, da’õ nibe’e sebua. (F. 14, 11). (A.
15—17: Mat. 19, 13—15. Mar. 10, 13—16.)
15 III. Ba la’ohe gõi khõnia ndraono
sawuyu, ena’õ
itufa ira tanga. Ba me la’ila da’õ nifahaõ, ba lategu
ira.
16 Ba humede khõra Yesu, imane: Mifa’amõi khõgu ndraono, bõi
mitenaŵa; ba zi manõ sa mbanua Lowalangi andrõ.
17 Si ndruhu niŵa’õgu khõmi, si tenga hulõ
ndraono, wanema banua Lowalangi andrõ, ba tebai manõ mõi ia bakha. (A.
18—23: Mat. 19, 16—22. Mar. 10, 17—22.)
18 IV. Ba isofu khõnia
salaŵa, imane: He samahaõ si sõkhi, he uwisa, ena’õ usõndra wa’auri andrõ, si lõ aetu?
19 Ba imane khõnia Yesu: Hana wa õŵa’õ, si sõkhi ndra’o? Lõ si sõkhi, baero
Lowalangi, si ha samõsa.
20 Oroisa andrõ, ba no õ’ila: bõi ohorõ, bõi
ange’e,
bõi anagõ, bõi bõbõgõ zi lõ duhu, fosumange namau, awõ ninau.
21 Ba imane: No ahori u’o’õ da’õ, i’otarai iraono ndra’o.
22 Ba me irongo da’õ Yesu, ba imane khõnia:
Sambalõ na zi lõ’õ khõu. Tema amawa fefu hadia ia zi so khõu, ba faosa ba zi numana
mbõlinia, ba so khõu girõgirõ ba zorugo, ba tabu o’õ ndra’o.
23 Ba me irongo da’õ, ba abu sibai dõdõnia;
no sebua sibai ana’a ia.
(A.
24—30: Mat. 19, 23—29. Mar. 10, 23—30.)
24 Ba me inehegõ ia Yesu, ba imane: Afõkhõ
sibai ba zo’ana’a, wogamõ banua
Lowalangi andrõ.
25 Aoha na na i itõrõ dõgi walõlõŵa kudo,
moroi mõi ba mbanua Lowalangi andrõ zo’ana’a.
26 Ba lamane samondrongo da’õ: Ba ha niha zanõndra
fa’auri? 27 Ba imane: Si
tebai ba niha, ba tola ba Lowalangi.
28 Ba imane Fetero: Hiza, ya’aga, ba no marõi manõ
zi so khõma, ba no ma’o’õ ndra’ugõ.
29 Ba imane khõra: Si ndruhu niŵa’õgu khõmi, samõsa lõ’õ, si no mondrõi omo,
ba ma soroiyomo, ba ma talifusõ, ba ma ira amania, ba ma ono, na bõrõ mbanua
Lowalangi andrõ,
30 si lõ manema ya’ia mangawuli, oya
winaeta ba gõtõ da’e, ba fa’auri si lõ aetu ba gõtõ dania. (A. 31—34:
Mat. 20, 17—19. Mar. 10, 32—34.)
31 V. Ba i’ohe awõnia zi felendrua,
ba imane khõra: Hiza, mõi ita misi yaŵa ba Yeruzalema, ba itõrõ dania fefu nisura
zama’ele’õ andrõ, ba khõ Nono
Niha.
32 Labe’e sa ia ba danga niha
baero dania, ba la’o’aya ba la’osiwawõi ba ladidiloi,
33 ba na no labõzibõzi dania, ba labunu, ba
tõlu ngaluo, ba maoso ia, ifuli auri.
34 Ba ma’ifu lõ aboto ba dõdõra
da’õ,
si tobini khõra daroma li andrõ ba lõ la’ila hadia niŵa’õ. (F. 9, 45. Mar. 9,
32.). (A. 35—43: Mat. 20, 29—34. Mar. 10, 40—52.)
35 VI. Ba me no
ahatõ ia ba Yerikho, ba so zidadao ba zinga lala, niha sau’a, mangandrõngandrõ bõli
gõnia.
36 Ba irongo niha
sanõrõ, ba izofuzofu hadia da’õ.
37 Ba la’ombakha’õ khõnia, itõrõ Yesu,
banua Nazareta andrõ.
38 Ba mu’ao ia imane: He Yesu,
ma’uwu
Dawido, hakhõsi tõdõ ndra’o!
39 Ba latenaŵa ia
si so fõna, ena’õ ibato. Ba ihõtõi fe’ao: He ma’uwu Dawido, hakhõsi tõdõ
ndra’o!
40 Ba ibadugõ ia Yesu,
iŵa’õ,
la’ohe
khõnia. Ba me no ahatõ ia, ba isofu khõnia:
41 Hadia zomasi’õ, he uwisa khõu? Ba
imane: He Tua, ena’õ na ifuli u’ila niha.
42 Ba imane khõnia Yesu;
Yagõ mu’ila
zui niha! Na i’orifi
ndra’ugõ
famatimõ andrõ.
43 Ba i’anema’õ ifuli i’ila niha, ba i’o’õ, isuno Lowalangi. Ba
lasuno Lowalangi niha fefu, sangila da’õ.
LUKA
FAZA 19
I.
Sakaio andrõ. II. Amaedola: Ana’a nibe’e nifalali. III. Fe’amõi miyomo ba Yeruzalema.
IV. Fangehao osali.
1 I. Ba mõi ia miyomo
ba Yerikho, itõrõ mbanua. (F. 18, 35).
2 Ba hiza niha,
Sakaio dõi, satua zanema beo, so’ana’a.
3 I’alui wamaigi Yesu, ha
niha ia, ba tebai, ba wa’ato niha, me no side’ide niha ia. (Yoh. 12,
21).
4 Ba itaritari,
fagohi, i’anõisi
dõla marafala, ena’õ i’ila, me lalania dania da’õ.
5 Ba me irugi da’õ Yesu, ba ifaõga hõrõnia,
imane khõnia: He Sakaio, ta’ita’i, ae tou, lõ’õ sa tola lõ mõido yomo
khõu, tomeu, ma’õkhṍ.
6 Ba i’alio’õ mitou, i’ohe yomo Yesu, omuso dõdõnia.
(Yoh. 1, 12).
7 Ba me la’ila da’õ, ba kumõkõkõkõ ira
fefu, lamane: No mõi ia tome niha sebua horõ, (F. 15, 2. Mat. 9, 11).
8 Ba so Zakaio
andrõ, imane khõ Zo’aya: Hiza, ube’e ba zi numana zi matonga zi so khõgu, Tua, ba
na so nilimogu niha, hadia ia, ba mendrua ufabali wamuli. (Moz. II. 22, 1. 9.
Hes. 33, 14. 15).
9 Ba imane khõnia Yesu:
No falukha wangorifi zi samba omo andre ma’õkhṍ; ma’uwu Gaberahamo sa atõ
ia gõi. (Gal. 3, 7).
10 Ba da’õ sa mõi Nono Niha, ba
wangalui si no elungu ba ba wangorifi ya’ia. (F. 15, 4. Mat.
18, 11). (A. 11—28: Mat. 25, 14—30.)
11 II. Ba me no
larongo da’õ,
ba ilau na gamaedola, me no ahatõ ia ba Yeruzalema, ba me lawai i’anema’õ to’ele mbanua Lowalangi
andrõ. (F. 17, 20).
12 Imane sa’ae: So zofanõ, salaŵa,
isaŵa danõ sarõu, ena’õ tobali tuhe nõri ia ba da’õ, ba mangawuli.
13 Ba humede ia ba zawuyunia, dafulu, ibe’e khõra zi fulu
balaki, ba imane khõra: Milau ba waniaga, irege mangawulido.
14 Ba no fatiu dõdõ mbanuania khõnia, ba
lafatenge zinenge, solo’õ ya’ia, lamane: Lõ edõnaga salaŵama da’õ. (Yoh. 1, 11).
15 Ba me mangawuli ia, me no tobali tohe nõri
ia si yefo, ba ifakaoni’õ zawuyunia andrõ, nibe’enia ana’a andrõ, ena’õ irongo, he lawisa
wolau.
16 Ba so zi fõfõna, imane: He Tua, fulu
balaki hare zi samba fondruyu andrõ khõu.
17 Ba imane khõnia: Lau, sawuyu si sõkhi!
Me lõ si farõi ndra’ugõ ba zi lõ oya’oya, ba yaso barõ mbawau zi fulu banua.
18 Ba so wanete da’õ, imane: Si samba
fondruyu andrõ khõu, Tua, ba no mohare, lima balaki.
19 Ba imane gõi ba da’õ: Ba ya’ugõ gõi, yaso barõ
mbawau zi lima banua.
20 Ba so zi samõsa, imane: Ya’e zi samba fondruyu khõu,
Tua, no u’irõ’õ ba zaefu
tanga.
21 Noa sa ata’udo ndra’ugõ, me no sabe’e huku ndra’ugõ, me õhalõ zi tenga
nibe’eu,
ba me õbasi zi tenga nitarumõ.
22 Imane khõnia: Moroi ba mbeweu uhuku ndra’ugõ, sawuyu si lõ sõkhi.
Hadia, no õ’ila
sabe’e
huku ndra’odo,
mangaido si tenga nibe’egu, ba mamasido si tenga nitarugu? (Mat. 12,
37).
23 Ba hana wa lõ õbe’e ba zamalali gana’agu andrõ? Ba ya’o, na sodo, ba uhalõ
fabaya hare, ena’õ.
24 Ba imane ba zi so ba da’õ: Mihalõ khõnia zi
samba fondruyu andrõ, ba mibe’e ba zi so si fulu balaki.
25 Ba lamane khõnia: He Tua, ba no fulu
balaki khõnia.
26 Uŵa’õ khõmi, dozi ba zi ho
so, ba tebe’e,
ba khõ zi lõ’õ,
ba lahalõ gõi zi ho so khõnia. (F. 8, 18).
27 Ba si fatiu tõdõ andrõ khõgu, si lõ edõna
salaŵara ndra’odo,
ba mi’ohe
ba da’e,
ba mibunu ira fõnagu.
28 Ba me no iŵa’õ da’õ, ba mofanõ ia, isaŵa
misi yaŵa Yeruzalema.
(A.
29—40: Mat. 21, 1—11. Mar. 11, 1—10. Yoh. 12, 1. 12—19.)
29 III. Ba me no
ahatõ ia ba Mbetifage ba ba Mbetania ba gahe hili andrõ, sotõi hili wanikha, ba
ifatenge nifahaõnia, darua,
30 imane: Mi’ae ba mbanua side’ide andrõ, fõnami, ba
na mirugi yomo ba da’õ, ba mi’ila nono galide ni’amõhõgõ, si lõ larai
la’okudo
niha; ba mitoto’õ wesu, ba mi’ohe ia.
31 Ba na so zanofu khõmi: Hana wa mitoto’õ? ba mimane: Moguna khõ
Dua. (F. 22, 11 b. t.).
32 Ba mõi zinenge andrõ, ba itõrõ niŵa’õnia khõra.
33 Ba me latoto’õ wesu nono galide
andrõ, ba lamane khõra sokhõ ya’ia: Hadia wa mitoto’õ wesu nono galide
andrõ?
34 Ba lamane: Moguna khõ Dua.
35 Ba la’ohe khõ Yesu, labe’e ba hulu nono galide
andrõ nukhara, ba lafakudo Yesu yaŵa.
36 Ba me mofanõ ia, ba labologõ nukhara ba
lala.
37 Ba me arakha irugi zanue hili wanikha
andrõ, ba labõrõtaigõ nifahaõ fefu lasuno Lowalangi, omuso dõdõra, la’ebua’õ lira, bõrõ wa’abõlõ andrõ fefu, ni’ilara lamane:
38 Ya’ahowu razo andrõ, ba dõi
Zo’aya,
fa’ohahau
dõdõ ba zorugo ba sumanga ba mbanua si yaŵa! (F. 2, 14).
39 Ba so warizaio õsa, awõ niha sato, ba
lamane khõnia: He samahaõ, tenaŵa nifahaõmõ andrõ.
40 Ba itema lira, imane: Uŵa’õ khõmi, na lõ’õ sa’ae hedehede da’õ, ba mu’ao gara.
41 Ba me ahatõ ia, me i’ila mbanua, ba me’e ia ba khõnia, imane:
(Yoh. 11, 35):
42 Ena’õ na aboto ba dõdõu gõi,
ba mbaŵamõ andre, hadia wangohahau dõdõu, ba iya’e, ba no tobini ia khõu!
43 Irugi sa dania baŵa khõu, ba lakõlini
ndra’ugõ
emaliu ba lafasui ndra’ugõ, ba laforege, fasui manõ. (F. 23, 28 b. t.
Moz. V. 28, 52 b. t. Yes. 22, 2. 3. Yer. 6, 6. Sakh. 14, 2).
44 Ba larasa ndra’ugõ, fabaya onou, awõu,
ba lõ tosai khõu zi dombua kara, si falaete, labe’e, bõrõ wa lõ saboto
ba dõdõu mbaŵa wamaigi ya’ugõ andrõ. (F. 21, 6. Mat. 24, 2). (A. 45,
46: Mat. 21, 12. 13. Mar. 11, 15—18.)
45 IV. Ba mõi ia ba
gosali, ibõrõtaigõ ifofanõ baero zaniaga andrõ,
46 imane khõra: No
so ba zura: ”Ba omo wangandrõ dania nomogu andrõ;” ba ya’ami, ba no mibali’õ tõgi narõ hili, naha
zorabu.
47 Ba mamahaõ ia ba
gosali, ero ma’õkhõ.
Ba la’alui
wamunu ya’ia
ere sebua ba sangila amakhoita, ba si manõ gõi zalaŵa. (Mat. 21, 45. 46).
48 Ba lõ lasõndra
lala. A’oi
sa la’omasi’õ ia niha sato,
wamondrongo linia.
LUKA
FAZA 20
I.
Hana wa tola ilau da’õ Yesu. II. Amaedola:
Sohalõŵõ ba kabu nagu. III. Lasofu khõnia, na tola labe’e mbeo andrõ. IV.
Fanofu ba wemaoso zi mate andrõ. V. Ha ma’uwu Keriso andrõ? VI.
Ifangelama ira ba zangila amakhoita andrõ. (A. 1—8: Mat. 21, 23—27. Mar. 11,
27—33.)
1 I. Ba ha samuza
ma’õkhõ,
me ifahaõ niha ba gosali, me i’ombakha’õ duria somuso dõdõ
andrõ, ba so gere sebua ba sangila amakhoita ba satua mbanua andrõ,
2 muhede ira khõnia,
lamane: Wa’õ
khõma: Hadia, wa tola õlau da’õ, ba ha niha ia, zanehe khõu?
3 Ba itema lira,
imane khõra: So gõi zambalõ nisofugu khõmi, ba mi’ombakha’õ khõgu:
4 Famayagõ idanõ
andrõ khõ Yohane no, hadia, moroi ba zorugo ma moroi ba niha?
5 Ba la’era’era tõdõra, lamane: Na
taŵa’õ:
Moroi ba zorugo, ba imane dania khõda: Ba hana wa lõ samati ami khõnia!
6 Ba na taŵa’õ: Moroi ba niha, ba
latebu kara ita niha sato fefu; a’oi sa faduhu dõdõra, wa no sama’ele’õ Yohane andrõ.
7 Ba laŵa’õ khõnia, lõ la’ila, he moroi.
8 Ba imane khõra Yesu:
Ba lõ’õ
gõi uŵa’õ
khõmi, hadia wa tola ulau da’õ. (A. 9—19: Mat. 21, 33—46. Mar. 12,
1—12.)
9 II. Ba ibõrõtaigõ
iŵa’õ
ba niha gamaedola andre: So niha, samazõkhi kabu nagu, ba ibe’e niwawalõ ba zohalõŵõ,
ba isaŵa danõ bõ’õ, ara ia.
10 Ba me baŵa mbua, ba ifatenge zawuyu ba
zohalõŵõ andrõ, ena’õ labe’e khõnia mbua kabu nagu andrõ õsa. Ba latema
labõbõzi da’õ
sohalõŵõ ba kabu nagu andrõ, ba lafatenge mangawuli, lõ labe’e.
11 Ba itohugõ, ifatenge zawuyu tánõ bõ’õ. Ba ya’irá, ba labõbõzi da’õ gõi, la’o’aya, ba lafatenge
mangawuli, lõ labe’e.
12 Ba itohugõ ifatenge, datõlu sa’ae. Ba lafesokho da’õ, ba latibo’õ baero.
13 Ba imane sokhõ kabu nagu andrõ: He uwisa?
Da’ufatenge
nonogu omasiõ andrõ, te ata’u ira da’õ.
14 Ba me la’ila da’õ sohalõŵõ ba kabu
andrõ, ba fahuhuo ira, lamane: Sanema ondrõita da’õ, databunu ia, ena’õ khṍda mõi gondrõita andrõ.
15 Ba latibo’õ ia baero kabu nagu
andrõ ba labunu. Ba he iwisa khõra dania sokhõ kabu nagu andrõ?
16 Mõi ia dania, ba ifakiko zohalõŵõ andrõ,
ba ibe’e
ba danga dánõ bõ’õ kabu nagu no mege. Ba me larongo da’õ, ba lamane: Bõi si
manõ.
17 Ba inehegõ ira ba imane: Ba hadia ia zi
so ba zura andrõ: ”Gowe andrõ, nitibo’õ zotomo andrõ, ba no tobali toyo ba
watalinga?”
18 Ba sarasa fefu zalau ba gowe andrõ, ba
nilangõnia, ba imama.
19 Ba la’alui lala wondra’u ya’ia sangila amakhoita
ba ere sebua, ba da’õ sibai, ba ata’u ira niha sato. Noa sa aboto ba dõdõra, wa khõra
ibõbõgõ gamaedola andrõ. (F. 19, 47). (A. 20—46: Mat. 22, 15—22. Mar. 12,
13. 14.)
20 III. Ba latarogõ
ia, ba lafatenge zamauze, samini’õ tõdõra, hulõ na satulõ tõdõ ira, ena’õ la’alani ia ba huhuonia,
ba wame’e
ba danga zalaŵa ya’ia, ba ba danga gumandru.
21 Ba lasofu khõnia, lamane: He samahaõ, ma’ila wa no satulõ niŵa’õu, awõ wamahaõmõ, ba
lõ õfaigi mbawa niha, ha si ndruhu manõ khõu, wangombakha lala Lowalangi andrõ.
22 Hadia, tola tabe’e mbeo khõ kaizaro,
hadia lõ’õ?
23 Ba me no i’ila wa’onekhera andrõ, ba
imane khõra: Mi’oroma’õ khõgu hua suku. Ha famaedo da’e khõnia ba ha khõ zurania?
24 Ba lamane khõnia: Khõ kaizaro.
25 Ba imane khõra: Na si manõ, ba mibe’e khõ kaizaro, hadia khõ
kaizaro, ba hadia khõ Lowalangi, ba mibe’e khõ Lowalangi.
26 Ba tebai la’alani ia ba niŵa’õnia, ba niha sato, ba
ahõlihõli dõdõra ba wanemania li andrõ, ba lõ hedehedera sa’ae. (A. 27—40: Mat.
22, 23—33. Mar. 12, 18—27.)
27 IV. Ba so zadukaio
andrõ, õsa, sanguma’õ lõ femaoso zi mate, lasofu khõnia, lamane:
28 He samahaõ, no ibe’e ba zura khõma Moze,
na mate zi so talifusõ, si so donga, ba na lõ ono, ba yamuhalõ ndronga andrõ
talifusõnia, ba yamufonga’õtõ dalifusõnia si mate andrõ.
29 Ba no so zi fatalifusõ, dafitu, ba
mangowalu zi samõsa, ba mate, lõ ono,
30 ba ihalõ ndra alawe andrõ fanete da’õ ba fanete da’õ zui,
31 ba si manõmanõ, dafitu, oi mate, lõ
ono.
32 Ba ba gafuriata, ba mate gõi ndra alawe
andrõ.
33 Ba ira alawe andrõ, ha donga ia, ba khõra
andrõ, ba wemaoso zi mate andrõ dania? No dozi lahalõ ia, dafitu.
34 Ba imane khõra Yesu: Niha zi sagõtõ tanõ
andre zangowalu ba tebe’e nihalõ.
35 Ba si tola ba mbanua furi andrõ, si tola
maoso moroi ba ngai zi mate, ba lõ mangowalu ba lõ labe’e nihalõ.
36 Tebai sa mate ira sa’ae gõi, hulõ mala’ika sa’ae, ba ono Lowalangi
ira, me ono wemaoso andrõ. (Yoh. I. 3, 1. 2).
37 Ba femaoso zi mate andrõ, ba no itõrõ gõi
li Moze, ba ngafu ndroi andrõ, me ibe’e tõi Zo’aya Lowalangi
Gaberahamo ba Lowalangi Giza’aki ba Lowalangi Yakobo.
38 Ba tenga Lowalangi zi mate Lowalangi, no
Lowalangi zauri; a’oi sa auri ira khõnia.
39 Ba latema linia sangila amakhoita õsa,
lamane: Duhu niŵa’õu, samahaõ.
40 Ba ata’u sa’ae ira manofu khõnia
hadia ia. (Mat. 22, 46). (A. 41—44: Mat. 22, 41—46. Mar. 12, 35—37.)
41 V. Ba imane khõra:
He wisa wa laŵa’õ ma’uwu Dawido Keriso andrõ?
42 Ba Dawido sa zanguma’õ ba zura zinunõ andrõ:
”No iŵa’õ
So’aya
khõ Zo’aya
ya’o:
Dadao ba gambõlõgu,
43 irege no ube’e tou barõ gaheu zi fa’udu khõu”.
44 Tobali faso’aya khõnia Dawido; ba
he wisa, wa ma’uwunia
ia? (A. 45—47: Mat. 23, 1. 6. 14. Mar. 12, 38—40.)
45 VI. Ba me
lafondrondrongo niha sato fefu, ba imane ba nifahaõnia;
46 Mi’angelamaisi zangila
amakhoita andrõ; somasi mamaru baru sanau, somasi na la’owai ira ba kade, awõ
wedadao ba dadaoma tánõ si yaŵa, ba zekola ba ba walõŵa, (F. 11, 43),
47 sangohori balazo
lakha mbanua, sangaragõ fangandrõngandrõ, fa la’ila niha; tedou manõ huku,
nifatõrõ khõra dania.
LUKA
FAZA 21
I.
Lakha mbanua same’e buala ba Lowalangi.
II. Fama’ele’õ fanudugõ Yeruzalema
ba III. fa’atua danõ. IV. Famarou tõdõ ba wa lõ mõrõ. (A.
1—4: Mar. 12, 41—44.)
1 I. Ba ifakhõlõ
ia ba i’ila
zoana’a,
same’e
ame’elara
ba naha game’ela
andrõ.
2 Ba i’ila gõi lakha mbanua,
samõsa, si numana, same’e si dombua rimi ba da’õ.
3 Ba imane: Sindruhu
niŵa’õgu
khõmi, ebua nibe’e lakha mbanua si numana andrõ, moroi ba khõra fefu.
4 Dozi ira da’õ, ba oi sa si tõra khõra
nibe’era,
ame’ela,
ba ya’ia
ba fõfõ zambõ khõnia ibe’e, awai mbalazo, si so khõnia. (A. 5—24:
Mat. 24, 1—22. Mar. 13, 1—20.)
5 II. Ba me so
zamatunõ osali andrõ, wa no muhaogõ ia kara si sõkhi ba buala andrõ, ba
imane:
6 Ni’ilami andrõ, ba irugi baŵa dania, ba sambua lõ
tosai ba dete naŵonia yaŵa kara, si lõ mududugõ. (F. 19, 43 b. t.).
7 Ba lasofu khõnia, lamane: He samahaõ, ba ha wa’ara da’õ? Ba hadia dandra, wa
itõrõ dania da’õ?
8 Ba imane: Mifaigi, bõi lafaelungu ami; ato sa dania zi mõi,
sanagõ tõigu, lamane dania: Ya’odo, ba: no irugi baŵa; bõi mi’o’õ khõra. (F. 17, 23 b.
t.).
9 Ba na mirongo wanuwõ ba folaŵa, ba bõi tokea ami; lõ’õ sa tola lõ so da’õ ua; ba lõ’õ na i’anema’õ fa’atua danõ.
10 Ba imane khõra: Maoso dania zi sambua
soi, udu zi sambua, ba si sara õri, udu zi sara.
11 Ba so ndruru danõ sabõlõbõlõ ba lofo
mbanua ba fõkhõ sebua misa, ba ameta’uõ ba tandra sebua, moroi ba mbanua si yaŵa.
12 Ba fõna da’õ fefu, ba lababaya
ami ba lagohi ami, la’ohe ami ba zekola ba ba gurunga, ba wolohe ya’ami ba zalaŵa ba ba gumandru,
bõrõ dõigu andrõ. (Yoh. 15, 20. Hal. zin. 12, 1).
13 Tobali famaduhu’õ tõdõra da’õ khõmi.
14 Andrõ mitanõ ba dõdõmi, fa bõi mihõnagõ
mi’alui
he miwisa wamu’a.
15 Ya’o sa zame’e dania khõmi fehede
ba fa’atuatua,
si tebai lalaŵa ba si tebai lafadaõ dozi si fa’udu khõmi. (Yer. 1, 9.
Hal. zin. 6, 10).
16 Ba so gõi dania, ba la’ā mbõlimi ira amami ba
talifusõ ba si tenga bõ’õ ba si fahuwu khõmi, ba labunu õsa ami.
17 Ba dozi dania fatiu dõdõra khõmi, bõrõ dõigu
andrõ.
18 Ba sara lõ tekiko bu ba hõgõmi. (F. 12,
7. Mat. 10, 30. Dan. 3, 27).
19 Ba wa’anau gõlõmi dania misõndra
haremi nosomi. (Nga’ot. II. 15, 7. Mat. 24, 13).
20 Ba na mi’ila no lafasui Yeruzalema
sanuwõ, ba ya’aboto
ba dõdõmi, no ahatõ mbaŵa wanudugõ ya’ia.
21 Ba ndramoloi ba hili zi so ba Yudaia ba
ndrahumeta ira si so yomo ba mbanua; ba si so ba halama, ba bõi ndramõi miyomo.
(F. 17, 31).
22 Me baŵa wolau balõ da’õ, ena’õ itõrõ fefefu zi so
ba zura.
23 Alai zanabina ba si so ono, ba mbagi zusu,
na luo da’õ
dania. Abõlõbõlõ sibai sa wamakao dania ba guli danõ, ba fõnu ba niha andre.
24 Ba mate ira ba mbawa wõda, ba ni’ohe sawuyu ira ba niha
baero fefu misa; ba nihundrahundra niha baero dania Yeruzalema, irege no mo’ahonoa gõtõ niha baero
andrõ. (Moz. V. 28, 64. Rom. 11, 25. Fam. 11, 2). (A. 25—36: Mat. 24, 29—36.
Mar. 13, 24—33.)
25 III. Ba so dania
dandra ba luo ba ba mbaŵa ba ba ndrõfi, ba fa’atosasa niha ba guli
danõ, ba wa’abu
dõdõ ba we’ugu’ugu nasi ba ba ndrulu.
(Hes. 38, 19. 20. Hos. 10, 8).
26 Tekiko niha ba wa’ata’u ba ba wombaloi si gõna
uli danõ andre dania, humeuheu sa wangeró mbanua si yaŵa dania.
27 Ba la’ila dania Nono Niha,
si so moroi sa ba lawuo, si no a’oi so fa’abõlõ, awõ lakhõmi.
(Mat. 26, 64).
28 Ba na iborõgõ da’õ, ba mifaoso, ba mifaõga
mbawami, me no ahatõ wangefa’õ ya’ami andrõ. (Tes. II. 1, 7 b. t. Yak. 5,
8).
29 Ba iŵa’õ khõra gamaedola,
imane: Mifaigi marafala andrõ, awõ ngawalõ geu fefu;
30 na no mokiokio ia, ba mi’ila manõ tõdõmi, na
mifaigi, wa no ahatõ mbaŵa wa’aukhu zino.
31 Si manõ gõi ami, na mi’ila itõrõ da’õ, ba ya’aboto ba dõdõmi, no
ahatõ mbanua Lowalangi andrõ.
32 Si ndruhu niŵa’õgu khõmi, lõ fakhamõ
atua niha si sagõtõ andre, ba no ahori itõrõ.
33 Atua mbanua si yaŵa
ba atua danõ, ba lõ’õ manõ awu’a daroma ligu andre. (F. 16, 17).
34 IV. Ba mi’angelama, fa bõi arõrõ
dõdõmi ba wemangamanga ba ba wemabumabu ba ba wa’abu dõdõ ba mbalazo,
ba i’ozumagõ
ikhamõ ami baŵa da’õ; (Rom. 13, 13);
35 hulõ dandraŵa sa’ae ihawui fefu zi so
ba guli danõ, ma’asagõrõ, misa.
36 Ba bõi mifõrõ
ero ma’õkhõ,
mi’angandrõngandrõ,
ena’õ
tola moloi ami ba da’õ fefu, si tõrõ dania, ba ena’õ tola fõna Nono Niha
nahami. (Mat. 24, 4. 2. Yoh. I. 2, 28.
Fet. II. 3, 11 b. t.).
37 Ba ba gosali so
ia, na ma’õkhõ,
mamahaõ; ba na owi, ba mõi ia baero, mõi ia mõrõ ba gahe hili andrõ, sotoi hili
wanikha. (Mat. 21, 17. Yoh. 8, 2).
38 Ba lahulõ wongi
niha sato fefu, wangondrasi ya’ia ba gosali, ba wamondrondrongo huhuonia.
LUKA
FAZA 22
I.
Famagõlõ gere, ba wamunu Yesu. II. I’oroi’õ wemanga ni’amoni’õ andrõ. III. Mamadõni
fa’ebua nifahaõnia. IV. Ifangelama Wetero. V. Fangandrõ Yesu ba kabu
Gezemane. VI. Lara’u ia. VII. I’osilõ’õgõ Yesu Fetero. VIII.
La’etu’õ hukunia salaŵa rafe
sebua. (A. 1. 2: Mat. 26, 1—5. Mar. 14, 1. 2.)
1 I. Ba lõ ara tõ,
ba owasa roti si lõ mu’aisõni andrõ, nifotõi fasa.
2 Ba la’alui lala wamunu ya’ia ere sebua ba
sangila amakhoita; ata’u sa ira niha sato. (Mat. 21, 46). (A. 3—6:
Mat. 26, 14—16. Mar. 14, 10. 11.)
3 Ba mõi Zatana ba
dõdõ Yuda andrõ, sotõi banua Kariota, awõ zi felendrua andrõ. (Yoh. 13,
27).
4 Ba mõi ia fahuhuo
khõ ndra ere sebua ba khõ ndra kumandra, he wisa lala wangombakhania ya’ia khõra.
5 Ba omuso dõdõra,
ba la’osara’õ li, ba wame’e ana’a khõnia.
6 Ba itehe, ba i’alui zi sõkhi lala,
wangombakha ya’ia,
ba zi lõ niha. (A. 7—13: Mat. 26, 17—20. Mar. 14, 12—16.)
7 II. Ba irugi baŵa
roti si lõ mu’aisõni
no mege, ba nitaba fasa andrõ.
8 Ba ifatenge ndra Fetero Yohane Yesu, imane: Mi’ae mi’asiwai khõda wasa andrõ,
ena’õ
ta’ā.
9 Ba lamane khõnia: Heza zomasi ndra’ugõ, ma’asiwai?
10 Ba imane khõra: Hiza, na mirugi yomo ba
mbanua, ba falukha ami niha, solohe migõ nidanõ, da’õ mi’o’õ, ba nomo, ba zi mõi
ia,
11 ba mimane ba zokhõ omo andrõ: Da’õ niŵa’õ zamahaõ ya’aga khõu: Heza so naha
andrõ khõgu, ba wemanga wasa, awõ nifahaõgu?
12 Ba i’oroma’õ dania khõmi mbate’e sebua, yaŵa ba zi
sagõtõ, si no mubologõ tufo; ba da’õ mi’asiwai.
13 Ba mõi ira, ba itõrõ niŵa’õnia khõra; ba la’asiwai wasa andrõ. (A.
14—18: Mat. 26, 26—29. Mar. 14, 22—25.)
14 Ba me no inõtõ,
ba mudadao ia manga, ba awõnia zinenge andrõ si felendrua.
15 Ba imane khõra: No humulu sibai dõdõgu,
ba wemanga wasa andre, awõmi, fõna wamakao ya’o andrõ.
16 Uŵa’õ sa khõmi, lõ’õ sa’ae u’ā, irege no itõrõ ba
mbanua Lowalangi andrõ.
17 Ba ihalõ mako, i’aohasi gõlõ Lowalangi,
ba imane: Mitema da’e ba mifosasi khõmi.
18 Uŵa’õ sa khõmi, lõ’õ sa’ae ubadu nõsi mbua nagu,
i’otarai
da’e,
irege alua mbanua Lowalangi andrõ. (Mat. 26, 29). (A. 19. 20: Mat. 26,
27—29. Mar. 14, 22—25. Kor. II. 11, 23 b. t.)
19 Ba ihalõ roti,
i’aohasi
gõlõ Lowalangi, iboboto roti ba ibe’e khõra, imane: Botogu da’e, nibe’e salahimi; mitõrõtõrõ
tõdõmi ndra’o,
ba zi mané. (Yoh. 6, 51).
20 Ba si manõ gõi mako andrõ, me no aefa
manga ira, ba imane: Amabu’ula li si bohou mako andre, ba ndrogu, saduwa
dania salahimi. (A. 21. 22: Mat. 26, 21—25. Mar. 14, 18—21.)
21 Ba hiza, no orudu ba wemanga andre danga
zi manga mbõligu.
22 Mõi sa Nono Niha, itõrõ nihonogõi; ba
alai niha andrõ, si manga mbõlinia.
23 Ba ibõrõtaigõ faoma lasofu khõ nawõra,
ha niha maõ ia, ba khõra andrõ, solau da’õ dania.
24 III. Ba tesao gõi
wamadõni ba khõra, ha niha zebuara maõ. (F. 9, 46).
25 Ba imane khõra: Mamatõrõ banuara zalaŵa
ba niha baero, ba si so niha barõ mbawa, ba lafatõi sebua tõdõ. (Mat. 20, 25 b.
t.).
26 Ba ya’ami, ba tenga si manõ;
sebuami, ba yahulõ si mane si akhi, ba solohe, ba yahulõ si mane enoni. (Rom.
12, 10. Fil. 2, 3).
27 Ha niha sa zebua? sidadao manga, ba ma
sangai halõŵõ? Hadia, tenga sidadao manga? Ba ya’o, ba khõmi, ba no hulõ
zangai halõŵõ. (Yoh. 13, 4—14. Mat. 20, 28).
28 Ba ya’ami zi lõ farõirõi khõgu,
ba wanandraigõ ya’o andrõ.
29 Ba ya’o ba uhonogõi khõmi,
si mane fangohonogõi Nama khõgu banua andrõ, (F. 12, 32. Fam. 3, 21),
30 ena’õ orudu manga ami khõgu
ba mamadumadu hadia ia, ba mbanuagu andrõ, ba ena’õ dumadao dania ami ba
dadaoma, manguhuku Iraono Gizeraëli, si felendrua tua andrõ. (Mat. 19, 28).
31 IV. He Simoni!
He Simoni! hiza no i’andrõ khõnia Satana, ena’õ itafi’õ ami, hulõ wakhe,
(Fet. I. 5, 8)
32 ba no mangandrõ
ndra’o,
salahiu, ena’õ
lõ aetu wamatimõ, ba ya’ugõ, na no õfalalini gera’erau dania, ba abe’e’õ dalifusõu. (Yoh. 21,
15).
33 Ba imane khõnia:
He Tua, tola manõ sa’ae mõido awõu, he ba gurunga, ba he ba wa’amate. (Mat. 26, 33 b.
t. Yoh. 13, 37 b. t.).
34 Ba imane: Uŵa’õ khõu, Fetero, lõ fakhamõ
miwo zilatao bongī dania, ba no medõlu õ’osilõ’õgõ wangila ya’o.
35 Ba imane khõra:
Me ufatenge ami no, si lõ kabekabe, si lõ bola, si lõ badagahe, hadia no irai
ambõ khõmi hadia ia? Ba lamane: Lõ irai. (F. 9, 3).
36 Ba imane khõra:
Ba iya’e,
ba ha niha zi so kabekabe ba yamuhalõ, si manõ gõi mbola, ba si lõ’õ, ba yamu’amawa mbarunia sebua,
ba yamu’õli
wõda.
37 Uŵa’õ sa khõmi, lõ tola lõ
itõrõ ba khõgu da’õ, si so ba zura: ”Ba no tebe’e awõ zebua horõ ia”;
itõrõ sa nitandrõsaigõ khõgu andrõ. (F. 24, 32. Yes. 53, 12). 38 Ba lamane: He Tua,
hiza wõda, dua rozi. Ba imane khõra: Abõnõ. (A. 39—46: Mat. 26, 30. 36—46.
Mar. 14, 32—42.)
39 V. Ba mõi ia
baero, isaŵa gahe hili wanikha, no to’õlõ ia ba zi manõ.
40 Ba la’o’õ ia nifahaõnia. Ba me
no irugi, ba imane khõra: Mi’angandrõ, fa bõi itõrõ ami fanandraigõ.
41 Ba iheta ia khõra, ikhamõ tebutebu kara
wa’arõu,
ba ibalõduhini tou danõ, mangandrõ, imane:
42 He Ama, ena’õ na õfatalu’i’õ khõgu mako andrõ, ba
bõi ya’itõrõ
zomasi ndra’o,
ha somasi ndra’ugõ.
(Yoh. 6, 38).
43 Ba to’ele khõnia mala’ika, moroi ba zorugo,
sangabõlõ’õ
ya’ia.
(Dan. 10, 18. 19. Heb. 2, 7).
44 Ba tobali fasõndra ia ba iforege
wangandrõ. Ba tobali hulõ mbõibõi ndro mbõbõinia, atoru ba danõ. (Heb. 5,
7).
45 Ba maoso ia, ibato wangandrõ andrõ i’ondrasi ndra nifahaõnia,
ba hiza, no mõrõ ira, ba wa’abu dõdõ.
46 Ba imane khõra: Hadia wa mõrõ ami?
Mifaoso! mi’angandrõ,
fa bõi itõrõ ami fanandraigõ.
(A.
47—53: Mat. 26, 47—56. Mar. 14, 43—50. Yoh. 18, 2. 3. 10. 11.)
47 VI. Ba me humede
ia na, ba hiza niha, ba sotõi Yuda andrõ, awõ zi felendrua, zangoloi’õ ya’ira, ba i’ondrasi Yesu, ba
wangago bawania.
48 Ba imane khõnia Yesu: He Yuda, hadia fa’ago bawa ndra’ugõ khõ Nono Niha,
wemanga mbõlinia?
49 Ba me la’ila si fao khõnia he
wisa, ba lamane: he Tua! Hadia, ma’õ’õtõ ira fõda?
50 Ba i’o’õtõ zawuyu gere sebua
si samõsa, awõra, i’eŵa dalingania, kambõlõ.
51 Ba humede Yesu, imane: Noa, bõi mitohugõ.
Ba ibabaya dalinga andrõ, ifadõhõ zesokho.
52 Ba imane Yesu ba gere sebua andrõ, ba gumandra
ba gosali ba ba zatua andrõ, si mõi mondra’u ya’ia: Hulõ ba zorabu mõi
ami, mofõda ami, ba mobago gama.
53 Me ero ma’õkhõ ndra’o khõmi ba gosali, ba
lõ nibabayami ya’õ. Ba da’e ginõtõ, ba da’e wa’abõlõ zogõmigõmi andrõ.
(A. 54—62: Mat. 26, 57. 69—75. Mar. 14, 54. 66—72. Yoh. 18, 13—18. 25—27.)
54 VII. Ba me no
lara’u
ia, ba la’ohe,
ladõlõ ba nomo gere sebua andrõ. Ba i’o’õ Fetero, arõu ia, moroi furi.
55 Ba me no la’ebua’õ galitõ ba dalu golayama,
me dumadao ira, ba dumadao gõi Wetero ba ngaira.
56 Ba i’ila ia sawuyu ono
alawe, me dumadao ia ba haga galitõ, ifaigi ia, imane: Da’õ gõi nawõnia.
57 Ba i’osilõ’õgõ, imane: Lõ u’ila ha niha da’õ, alawe.
58 Ba lõ ara, ba i’ila ia tánõ bõ’õ ba imane: Awõra gõi
ndra’ugõ.
59 Ba imane Fetero: Tenga le. Ba so zasa
gotalua, ba ifaduhu’õ tánõ bõ’õ, imane: Si ndruhu, da’e gõi nawõnia, banua
Galilaia sa gõi ia.
60 Ba imane Fetero: Lõ u’ila hadia niŵa’õu, le. Ba i’anema’õ, me humede ia na, ba
miwo zilatao.
61 Ba ibali’õ ia So’aya, ifaigi Wetero; ba
itõrõ tõdõ Wetero niŵa’õ Zo’aya andrõ, me imane khõnia: Lõ fakhamõ miwo
zilatao bongi, ba no medõlu õ’osilõ’õgõ ndra’o. (F. 22, 34).
62 Ba mõi ia baero, mege’ege sibai. (A.
63—65: Mat. 26, 67. 68. Mar. 24, 65.)
63 VIII. Ba la’o’aya Yesu niha andrõ,
solohe ya’ia,
labõbõzi ia,
64 labalugõ ia, ba
lasofu khõnia, lamane: Fa’ele’õ, ha niha zamõzi ya’ugõ?
65 Ba oya na ngawalõ
tánõ bõ’õ
laŵa’õ
khõnia, wanandraŵaisi ya’ia.
66 Ba me no moluo,
ba falukha zatua mbanuara ba ere sebua ba sangila amakhoita, ba la’ohe ia ba rafe khõra,
lamane: Na Keriso andrõ ndra’ugõ, ba ombakha’õ khõma. (Mat. 27, 1.
Mar. 15, 1. Yoh. 18, 28).
67 Ba imane khõra:
Na uŵa’õ
khõmi, ba lõ faduhu dõdõmi. (Mat. 26, 63—66. Mar. 14, 60—64).
68 Ba na manofu
ndra’o,
ba lõ mitema ligu.
69 Ba i’otarai da’e, ba dumadao Nono
Niha ba gambõlõ wa’abõlõ Lowalangi andrõ.
70 Ba lamane fefu:
Ba Ono Lowalangi ndra’ugõ? Ba imane khõra: Ya’ia niŵa’õmi.
71 Ba lamane: Hadia
guna wamaduhu’õ
sa’ae
khõda? Tõgi dalingada sa’ae zamondrongo, me iŵa’õ.
LUKA
FAZA 23
I.
Fõna gumandru so Yesu, ba II. fõna Herode. III. La’etu’õ huku. IV. La’ohe misa ia, ba wamunu.
V. Laforõfa. VI. Fa’amatenia. VII. Fogo’o ya’ia. (A. 1—4: Mat. 27,
2. 11—14. Mar. 15, 1—5. Yoh. 18, 29—38.)
1 I. Ba maoso ira
fefu, ba la’ohe
ia khõ Wilato.
2 Ba labõrõtaigõ
la’adugõ
ia, lamane: Samakuyu niha khõda da’e ma’ila, ba sanenaŵa fame’e beo khõ kaizaro, ba
sanguma’õ
Keriso ia, razo. (F. 20, 22 b. t. Mat. 17, 27).
3 Ba isofu khõnia
Filato, imane: Hadia, razo niha Yehuda ndra’ugõ? Ba itema linia,
imane: ya’ia
niŵa’õu.
4 Ba imane Filato
ba gere sebua, ba ba niha sato andrõ: Lõ usõndra zala niha da’õ.
5 Ba ya’ira, ba laforege,
lamane: Ifahufa niha, wamahaõ ya’ira, ba danõ Yudaia ma’asagõrõ, i’otarai ba Galilaia ba
irugi da’e.
(Hal. zin. 10, 36 b. t.). 6 Ba
me irongo da’õ
Filato, ba isofu, na banua Galilaia niha da’õ.
7 II. Ba me irongo
wa banua Herode, ba ifatenge khõ Herode, si so ba Yeruzalema gõi, me luo da’õ. (F. 3, 1).
8 Ba me i’ila Yesu Herode, ba omuso
sibai dõdõnia, no ara sa’ae omasi ia i’ila, me no irongo duriania,
ba idõnadõna ifazõkhi zambalõ dandra, ba zi so ia. (F. 9, 9. Mat. 14, 1).
9 Ba oya ngawalõ
isofu khõnia, ba lõ’õ manõ itema linia Yesu.
10 Ba so gere sebua
andrõ, awõ zangila amakhoita, laforege wangadugõ ya’ia.
11 Ba i’ositengagõ gõi ia
Herode, awõ zaradadunia, i’o’aya, ifobaru baru safusi ba ifatenge mangawuli
khõ Wilato.
12 Ba tobali fahuwu
ira, Herode Wilato, i’otarai luo da’õ, fõna õ sa, ba no si
fa’udu
ira. (Hal. zin. 4, 27).
13 III. Ba ifalukha’õ Filato gere sebua,
awõ zalaŵa, awõ niha sato,
14 imane khõra: No
mi’ohe
khõgu niha andrõ, samabali khõda niha miŵa’õ, ba hiza, no usekhegõ
ia, ba zi so ami, ba lõ nisõndragu ba niha andrõ bõrõ wangadugõmi ya’ia.
15 Ba si manõ gõi
Herode; noa sa ifatenge mangawuli khõda, ba hiza, ba lõ nifazõkhinia bõrõ wamunu
ya’ia.
16 Ba da’u’otu’õ manõ ia, ba u’efa’õ. (Yoh. 19, 1). (A.
17—25: Mat. 27, 15—26. Mar. 15, 6—15.)
17 Ba no mubõwõgõ,
wa ibe’e
aefa khõra zamõsa, ero na owasa.
18 Ba mu’ao ira fefu, lamane:
Tibo’õ
da’õ,
ba efa’õ
khõma Mbaraba andrõ.
19 Si no mukuru, bõrõ me molaŵa niha, si no
tesao ba mbanua, ba fange’e.
20 Ba ifuli muhede khõra Wilato, somasi ia,
ba Yesu i’efa’õ.
21 Ba latema linia, lamane: Forõfa ia! forõfa
ia!
22 Ba imane zui khõra, no medõlu: Ba hadia
horõ, nifazõkhi da’õ? Lõ nisõndragu khõnia hadia ia, bõrõ wamunu ya’ia. Ba da’u’otu’õ ia, ba u’efa’õ.
23 Ba lõ labõhõi ia, ebua lira, la’andrõ, ena’õ laforõfa, ba mõna
ira, ba we’aora
andrõ.
24 Ba i’etu’õ Filato, ena’õ itõrõ ni’andrõra.
25 Ba i’efa’õ nikuru andrõ ba wolaŵa
niha ba ba wange’e, ni’andrõra, ba Yesu, ba ibe’e ba zomasi ira.
26 IV. Ba me la’ohe ia misa, ba lara’u niha, samõsa, Simoni
dõi, banua Girene, si otarai nowi, lahare’õ khõnia rõfa, ena’õ i’ohe, moroi furi Yesu.
(Mat. 27, 31—32. Mat. 15, 20. 21. Yoh. 19, 16 b. t.).
27 Ba ato zolo’õ ya’ia niha, awõ ndra
alawe, sange’esi
ya’ia,
mege’ege.
28 Ba ibali’õ ia khõra Yesu,
imane: He ya’ami,
ono alawe, banua Yeruzalema! bõi mi’e’e ba khõgu, ba ba khõmi mi’e’e, ba ba
ndraonomi.
29 Hiza sa, irugi baŵa dania, ba lamane: Ya’ahowu zi lõ ono, talu
si lõ irai mo’ono,
awõ meme, si lõ irai mamaenu ono. (Mat. 24, 19).
30 Ba da’õ dania labõrõtaigõ laŵa’õ ba hili: Milangõgõ
ndra’aga!
ba ba hilihili: Mibalugõ ndra’aga! (Yes. 2, 19. Hos. 10, 8. Fam. 6,
16).
31 Na lamanõ sa ba geu sauri, ba hadia nilau
ba gadolu? (Fet. I. 4, 17. 18).
32 Ba darua tõ na la’ohe sebua horõ, ba wamunu
ya’ira
awõnia. (F. 22, 37). (A. 33—43: Mat. 27, 33—44. Mar. 15, 22—32. Yoh. 19,
17—24.)
33 V. Ba me no larugi
naha andrõ, sotõi sokamu’u, ba laforõfa ia ba da’õ, awõ zebua horõ no
mege, samõsa ba gambõlõ ba samõsa ba gabera.
34 Ba imane Yesu: He Ama, be’e aefa khõra, lõ’õ sa la’ila hadia nilaura. Ba
lafosasi khõra nukhania, fadahõdahõ ira. (Mat. 5, 44. Heb. 7, 25. Hal. zin. 3,
17. Sin. 22, 19).
35 Ba so ba da’õ niha sato,
lafaigifaigi. Ba la’o’aya ia salaŵa, lamane: Niha bõ’õ no i’orifi, yamu’orifi gõi ia, na
Keriso Lowalangi andrõ ia, nituyu andrõ.
36 Ba la’o’aya ia gõi saradadu, mõi
ira khõnia,
37 la’ohe õnia nirõ aisõ, ba
lamane: Na razo niha Yehuda ndra’ugõ, ba orifi ndra’ugõ.
38 Ba so gõi zura yaŵania: ”Razo niha Yehuda
da’e”.
39 Ba si samõsa niforõfa andrõ, sebua horõ,
ba itandraŵaisi, imane: Tenga Keriso andrõ ndra’ugõ? orifi ndra’ugõ, ba ya’aga.
40 Ba itema linia si samõsa, itegu, imane:
Ba ya’ugõ
gõi zi lõ mangata’ufi Lowalangi, he no faoma hukumi?
41 Ba satulõ sa khõda, sanema luo nifazõkhida
sa’ae
ita, ba da’e,
ba lõ nifazõkhinia si lõ gõna.
42 Ba imane: He Yesu! tõrõ tõdõu ndra’odo, na mõi’õ ba mbanuau andrõ.
43 Ba imane khõnia: Si ndruhu niŵa’õgu khõu, ma’õkhṍ andre awõgu ndra’ugõ ba waradaiso andrõ.
(Yoh. 5, 24. Kor. II. 12, 4. Fam. 14, 13). (A. 44—49: Mat. 27, 45—56. Mar.
15, 33—41. Yoh. 19, 28—30.)
44 VI. Ba mato laluo
sa’ae,
ba tobali ogõmigõmi ba danõ, ma’asagõrõ,
45 irugi labõzi tõlu, taya haga luo, ba
asika mba’aba’a andrõ, ba gosali,
fabali.
46 Ba mu’ao Yesu, ebua linia,
imane: He Ama, ba dangau utou’õ nosogu. Ba me aefa iŵa’õ da’õ, ba aetu nosonia.
(Sin. 31, 6).
47 Ba me i’ila da’õ fefu kumandra andrõ,
ba isuno Lowalangi, imane: Si ndruhu, niha satulõ niha da’õ.
48 Ba dozi niha satõ, si no mõi mamaigi da’õ, me la’ila da’õ fefu, ba labõzi
dotora ba lafuli ira. (F. 18, 13).
49 Ba so gõi ba zarõu ma’ifu fefu zi no fa’ila li khõnia, awõ
ndra alawe andrõ, si no molo’õ ya’ia moroi ba Galilaia, ba la’ila da’õ. (A. 50—56: Mat.
27, 57—61. Mar. 15, 42—47. Yoh. 19, 38—42.)
50 VII. Ba hiza
niha, Yosefo dõi, salaŵa rafe, niha si sõkhi, satulõ tõdõ,
51 — lõ nitehenia huhuora
andrõ, awõ nilaura — banua Garimatia, banua niha Yehuda andrõ, sombalombaloi
banua Lowalangi andrõ. (F. 2, 25. 38).
52 Da’õ zi mõi khõ Wilato,
mangandrõ boto Yesu.
53 Ba ihalõ tou, i’olohuni muko, ba ibe’e ba lewatõ nikhao ba
gara, ba zi lõ larai lako’o niha.
54 Ba baŵa
wangehao, ibõrõtaigõ luo sabato.
55 Ba ira alawe
andrõ, solo’õ,
si no molo’õ
ya’ia
moroi ba Galilaia, ba lafaigi lewatõ andrõ ba he lawisa wogo’o botonia.
56 Ba lafuli ira,
la’asiwai
zamohua, awõ wanikha, ba ba luo sabato, ba ahono ira, la’o’õ goroisa. (Mar. 16,
1. Moz. II. 20, 10).
LUKA FAZA 24
I. Femaoso Yesu. II. I’oroma’õ
ia ba nifahaõ andrõ, si darua, ba lala ba Gema’usa, ba III. ba zi felezara. IV. Fanahaenia. (A. 1—11:
Mat. 28, 1—8. Mar. 16, 1—11. Yoh. 20, 1—18.)
1 I. Ba me luo migu, ba mõi
ira ba lewatõ, ahulõ sibai, la’ohe zamohua andrõ, ni’asiwaira.
2 Ba la’ila, no mufagaõlõ gowe andrõ,
no aheta ba lewatõ.
3 Ba me mõi ira bakha, ba lõ
lasõndra mboto Yesu, So’aya.
4 Ba me la’abusi tõdõ da’õ, ba hiza niha, darua, no so
ba ngaira, no mobaru safusi, sihaga. (Hal. zin. 1, 10).
5 Ba me ata’u ira, ba me lafatugu ira, ba
lamane khõra: Hadia wa mi’alui zauri ba zi mate?
6 Lõ ya’ia ba da’e, noa sa maoso ia; mitõrõtõrõ
tõdõmi niŵa’õnia khõmi, me so ia ba Galilaia na,
7 me itõrõ linia Nono Niha
andrõ, wa lõ tola lõ tebe’e ia ba danga niha si so horõ,
awõ wa niforõfa, ia, awõ wemaosonia, na no irugi tõlu ngaluo. (F. 18, 31 b. t.
Mat. 17, 22 b. t.).
8 Ba itõrõ tõdõra niŵa’õnia andrõ. (Yoh. 2, 22).
9 Ba lafuli ira, larõi
lewato, la’ombakha’õ da’õ fefu ba zi felezara andrõ ba
ba dánõ bõ’õ fefu.
10 Ira Maria, banua Magadala
andrõ, ira, ba Yohane ba Maria, ina Yakobo ba awõra andrõ, la’ombakha’õ da’õ ba zinenge andrõ. (F. 8, 2.
3).
11 Ba ba dõdõra, ba hulõ waya
niŵa’õra andrõ, ba lõ faduhu dõdõra khõra.
12 Ba maoso Wetero, isaŵa
lewatõ, fagohi, ba ifaõndrõ ia, ba i’ila lembe muko andrõ, no so tou,
ha da’õ, ba ifuli ia khõra, ahõlihõli dõdõnia da’õ. (Yoh. 20, 3. 6).
13 II. Ba hiza, darua khõra me luo da’õ zi mõi ba mbanua side’ide, mato dua za a matonga
fofanõ, i’otarai Yeruzalema, Ema’usa dõi. (Mar. 16, 12. 13).
14 Ba itõrõ lira da’õ no mege fefu.
15 Ba me fahuohuo ira, me
lafatunõ, ba so Yesu, fao ia khõra ba lala. (Mat. 18, 20).
16 Ba tetaha hõrõra, fa lõ
la’ila wa ya’ia.
17 Ba imane khõra: Hadia huohuo
andrõ khõmi ba lala?
18 Ba lafatugu ira. Ba itema
li si samõsa, Kelofasi dõinia, imane khõnia: Hadia, ha ya’ugõ ba dome andrõ ba Yeruzalema,
si lõ mamondrongo da’õ, si bohou na.
19 Ba imane khõra: Hadia? Ba
lamane khõnia: Da’õ, ba khõ Yesu andrõ, banua
Nazareta, no sama’ele’õ ia, sabõlõ ba nilaunia ba ba
huhuo, fõna Lowalangi ba fõna niha fefu. (F. 7, 16. 22. Hal. zin. 2, 22).
20 Awõ wa no lafa’etu’õgõ hukunia ere sebua khõma, awõ
zalaŵa, huku famunu, awõ wa no laforõfa.
21 Ba ya’aga, ba mawai ya’ia zi mõi mangorifi Iraono
Gizeraëli. Ba baero õ fefu, ba no irugi tõlu ngaluo ma’õkhṍ, aefa da’õ. (Hal. zin. 1, 6).
22 Ba no gõi tobali dõdõma
labe’e ira alawe khõma õsa, si no mõi ba lewatõ, si
hulõ wongi.
23 Lõ nisõndrara botonia, ba
so ira, ba laŵa’õ, no la’ila gangilata, mala’ika, sanguma’õ no auri ia.
24 Ba no mõi naŵoma õsa, ba
no la’ila, duhu niŵa’õ ndra alawe andrõ, ba ya’ia ba lõ ni’ilara.
25 Ba imane khõra: He ya’ami, sambõ era’era, ba sareu tõdõ wamati fefu
hadia ia niŵa’õ zama’ele’õ andrõ!
26 Tenga lõ tola lõ itaõgõ
da’õ Keriso andrõ, ba mõi ba lakhõminia? (Fet. I.
1, 11. Heb. 2, 8 b. t. Yes. 50, 5. 6; 53, 3 b. t.).
27 Ba i’otarai khõ Moze ba ba zama’ele’õ andrõ fefu, ibotokhi khõra ba
zura andrõ fefu hadia ia, ba khõnia andrõ. (Moz. I. 3, 15; 22, 18; 49, 10. Moz.
V. 18, 15. Sin. 22, Yes. 9, 6. Dan 9, 24).
28 Ba ahatõ sa’ae ira ba mbanua andrõ, ba zi mõi
ira, ba hulõ edõna italu’i laŵa’õ.
29 Ba la’andrõ khõnia, lamane: Iagõ khõma,
bongi, lõ’õ sa’ae alaŵa yaŵa luo. Ba mõi ia yomo,
aŵora.
30 Ba me manga ira, ba ihalõ
gõra roti, ifahowu’õ ba iboboto, ibe’e khõra. (F. 22, 19).
31 Ba teboka hõrõra, ba la’ila wa ya’ia; ba taya manõ ia fõnara.
32 Ba faoma lamane khõ naŵora:
Tenga no aukhu’aukhu bakha dõdõda, me fahuhuo
ia khõda ba lala, me ibotokhi khõda zi so ba zura?
33 Ba maoso ira, ba da’õ sibai, lafuli ira ba Yeruzalema,
ba no owulo fõnara zi felezara, awõ zi faofao khõra andrõ, ba lamane da’õ:
34 Si ndruhu, no maoso Zo’aya, ba no i’oroma’õ ia khõ Zimoni. (Kor. I. 15,
5). 35 Ba ya’ira, ba ladunõdunõ, he wisa ba
lala no mege, ba he wisa wangilara, wa ya’ia, ba wamoboto roti andrõ.
36 III. Ba me lafatunõ da’õ, ba so manõ Yesu, ba hunõra
bakha. (Mar. 16, 14. Yoh. 20, 19).
37 Ba tobali dõdõra ba ata’u ira, lawai bekhu n’ilara (Mat. 14, 26).
38 Ba imane khõra: Hadia wa
tokea ami, ba hana wa manufa dõdõmi?
39 Mifaigi dangagu ba ahegu,
wa ya’odo; mibabaya ndra’o, ba mifaigi, ba mbekhu sa, ba
lõ nagole, ba lõ tõla, si mane ni’ilami khõgu. (Yoh. I. 1, 1).
40 Ba me iŵa’õ da’õ, ba i’oroma’õ khõra gahe ba tanga. (Yoh.
20, 20. 25, 27. Sin. 22, 17).
41 Ba me lõ faduhu dõdõra
na, ba wa’omuso dõdõ, ba me ahõlihõli dõdõra, ba imane khõra:
Hadia, so gõda ma’ifu khõmi ba da’e?
42 Ba labe’e khõnia gi’a nisala õsa.
43 Ba ihalõ, i’ā fõnara.
44 Ba imane khõra: Da’õ niŵa’õgu khõmi, me sodo khõmi na, wa
lõ tola lõ itõrõ fefu zi so ba zura goroisa andrõ khõ Moze ba ba zura zama’ele’õ ba ba zura zinunõ, ba khõgu
andre. (Mat. 16, 21. Hal. zin. 2, 25 b. t.).
45 Awena ibokai dõdõra, fa
aboto ba dõdõra zi so ba zura. (Hal. zin. 17, 3).
46 Ba imane khõra: Si manõ
ba zura, sanaõgõ famakao Keriso ba si maoso moroi ba ngai zi mate, na no irugi
tõlu ngaluo,
47 ba ni’o’mbakha’õ wamalalini era era ba fangefa
horõ, ba dõinia, ba niha fefu misa, nibõrõtaigõ ba Yeruzalema. (Mat. 24, 14.
Hal. zin. 2, 38; 13, 38).
48 Ya’ami zi so ba mbõrõ ba da’õ.
49 Ba ufatenge ba khõmi
nifabu’u Namagu andrõ; ba ya’ami, ba sahono ba mbanua, irege
no te’abõlõ’õ ami fa’abõlõ andrõ moroi si yaŵa. (Yoh.
14, 26; 16, 7. Hal. zin. 1, 4. 8).
50 IV. Ba i’ohe ira baero, irugi tánõ ba
Mbetania andrõ, ba ifazaŵa dangania, ifahowu’õ ira.
51 Ba barõ wamahowu’õnia ya’ira, ba aheta ia khõra. (Mar.
16, 19. Hal. zin. 1, 9 b. t. Yoh. 20, 17).
52 Ba lafuli ira ba Yeruzalema,
omuso sibai dõdõra. (Yoh. 5, 23; 16, 22).
53 Ba lõ tebulõ ba gosali so
ira, manuno Lowalangi. (Hal. zin. 1, 14).
Posting Komentar